فرايند معناسازي در داستان ذوالقرنين در قرآن كريم

داستان، يكي از اسلوب هاي مهم و كاربردي قرآن براي انتقال معاني و مفاهيم است. جستار پيش رو، با هدف گام‌نهادن در اين مسير و انتقال معاني و كاربردي كردن مفاهيم قرآني، از نشانه ـ معناشناسي گفتماني استفاده كرده است كه رويكردي نوين در تحليل و سنجش متن به شمار مي رود. رويكردي كه به عنوان رهيافتي نو در نقد ادبي، امكان تحليل روشمند متون را فراهم مي كند. داستان ذوالقرنين در قرآن كريم، ظرفيت مطالعه از ديدگاه نشانه ـ معناشناختي را دارد. داستان مهمي كه با هدف تربيتي و تبليغ ارزش ها بيان شده و يكي از الگوهاي مهمي را كه در جهان انسانيت نقش داشته اند، به تصوير مي‌كشد. از اين رو، نگارنده با هدفِ به دست دادن طرحي از فرايند توليد و صورت بندي معنا در داستان ذوالقرنين، در جستجوي فرايند گفتماني حاكم بر داستان مذكور است. يافته ها نشان مي دهد كه گفتمان حاكم بر داستان ذوالقرنين (در سفرهاي سه گانه، به ويژه در سفر سوم با هدف ساخت سد) كنش محور است. كاركرد كنشي، نقش مهمي در فرايند روايي داستان دارد و فضاي كنشي، فرايند توليد معنا را كنترل مي كند. كنشگران، با كسب توانش و طي يك فرايند كنشي، از بحران معنا، رهايي يافته و از وضعيت سلبي انفصال از امنيت به وضعيت ايجابي اتصال به امنيت رسيده اند؛ ضمن آنكه پيش از اين، ابژۀ ارزشي را توسط نيروي بيروني از دست داده بودند و طي اين فرايند، موفق به تصاحب ابژۀ ارزشي شده و با ارزشِ كمي و كيفي پيوست يافتند.