عدالت اجتماعي در قرآن

عدالت، از پرسابقه‌ترين انديشه‌هايي است كه همواره در طول تاريخ كانون تأملات و دغدغه‌هاي نوع بشر بوده است. اين فضيلت اخلاقي و اجتماعي با جايگاه ممتازي كه در ميان مفاهيم ديگر داراست، بنيان بسياري از اصول ديگر بوده كه هيچ امري نه مانع آن است و نه بر آن اولويت دارد؛ به‌طوري‌كه اعتبار و ثبات هر جامعه به ميزان گسترش همه‌جانبه آن وابسته است. اين اصل در آيات مختلف يا به عنوان مقدمه نيل به اهداف والاتر و يا خود به‌عنوان هدف بيان شده‌ به‌طوري‌كه بدون تأمين و تحقق اين آرمان مهم، گويا تصور از دين‌داري نيز ممكن نمي‌باشد. قرآن رابطه ناگسستني اين اصل مهم با حق و آزادي را همواره مورد ملاحظه قرار داده است؛ حق به‌عنوان معيار مهم عدالت و آزادي، تأمين‌كننده زمينه‌هاي گسترش آن است. كارآمدسازي نظام به آن شكلي كه انبيا دنبال كرده‌اند از كاركردهاي اساسي عدالت اجتماعي است و مهم‌ترين زمينه براي تحقق آن، اصلاح و الزام دروني آحاد جامعه مي‌باشد كه بالمآل اصلاحات ساختاري منطبق با عدالت را به دنبال خواهد داشت. مهم‌ترين هدف اين جستار بررسي نقش اين اصل مهم در اصلاح اجتماع، نسبت آن با مفاهيم ديگر و زمينه‌هاي تحقق آن از نگاه قرآن است كه با تكيه بر مطالعات كتابخانه‌اي به بحث پرداخته شده و با روش اسنادي داده‌هاي لازم استخراج و يافته‌‌هاي آن مورد تحليل، توصيف و تفسير واقع شده است.