عنوان مقاله :
بررسي تنوع ژنتيكي و مورفو فيزيولوژيكي اكوتيپهاي پونه Mentha longifolia بومي ايران
پديد آورندگان :
حسنپور ريحاني ، كبري دانشگاه محقق اردبيلي - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات , سفاليان ، اميد دانشگاه محقق اردبيلي - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات , زارع ، ناصر دانشگاه محقق اردبيلي - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات , اصغري ، علي دانشگاه محقق اردبيلي - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات , اسماعيل پور ، بهروز دانشگاه محقق اردبيلي - دانشكده كشاورزي - گروه باغباني
كليدواژه :
پونه , مورفولوژيك , خصوصيات فيزيولوژيكي , تنوع ژنتيكي , گياه دارويي
چكيده فارسي :
پونه ﮔﻴﺎﻫﻲ از ﺧﺎﻧﻮاده ﻧﻌﻨﺎع ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. اﻳﻦ ﮔﻴﺎه، از ﻧﻈﺮ ﺧﻮاص داروﻳﻲ در دﻧﻴﺎ اﻫﻤﻴﺖ ﻓﺮاواﻧﻲ دارد. هدف از اين تحقيق بررسي تنوع ژنتيكي، مورفولوژيكي و فيزيولوژيكي 11 اكوتيپ پونه از مناطق مختلف كشور مي‌باشد. ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻨﻮع ﺑﻴﻦ اﻛﻮﺗﻴﭗﻫﺎي پونه در دانشگاه محقق اردبيلي، آزﻣﺎﻳﺸﻲ در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح بلوك كاملا تصادفي در 11 اﻛﻮﺗﻴپ (ﺗﻴﻤﺎر) و 3 ﺗﻜﺮار اﺟﺮا ﺷﺪ. در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ، براي تنوع ژنتيكي اكوتيپهاي گياه پونه Mentha longifolia از 15 نشانگر مولكولي RAPD و براي صفات مورفوفيزيولوژيك صفاتي از قبيل ﻃﻮل ﺑﺮگ، ﻋﺮض ﺑﺮگ، سطح برگ، تعداد برگ، ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪ، ﻋﺮض بوته، انشعابات بوته، روز تا گلدهي، ميزان كلروفيل a، كلروفيل b، كلروفيل كل، كارتنوئيد، درصد نشت مواد محلول و RWC اﻧﺪازهﮔﻴﺮي شد. آغازگرهاي RAPD در مجموع 167 باند تكثير كردند كه 163 باند (97.29 درصد) داراي چند شكلي بودند. محتواي اطلاعات چند شكلي (PIC) در محدوده‌ي 0.149 (آغازگر 83) تا 0.256 (آغازگر 3) بود. اكوتيپ آذربايجان غربي با اكوتيپ يزد بيش‌ترين شباهت ژنتيكي 0.952 را دارا بودند. تجزيه و تحليل خوشه‌اي اكوتيپ‌ها با استفاده از ضريب تشابه جاكارد و به روش UPGMA انجام شد و 11 اكوتيپ مورد بررسي در 3 گروه دسته‌بندي شدند. نتايج تجزيه واريانس و ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﺮﺑﻌﺎت براي ﺻﻔﺎت اندازه‌گيري شده، ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﻮدﻧﺪ. ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺧﻮﺷﻪاي ﺑﺮاﺳﺎس ﺻﻔﺎت زراﻋﻲ نيز اﻛﻮﺗﻴﭗها را ﺑﻪ 3 ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮد. وجود تنوع ژنتيكي بين اكوتيپهاي پونه امكان انجام مقاصد گزينش را فراهم خواهد ساخت.
