واكاوي همديد اثر گرمايش جهاني بر روند دماي ترازهاي جوّي در ايران

تغيير اقليم جزء ذاتي همه اقليم موجود در كره زمين است كه به شكل نوسان يك ساله، افت ‌و خيز دهه‌اي تا دگرگوني چند دهه تا سده‌اي مي‌باشد. هدف اين پژوهش واكاوي اثر تغيير اقليم و گرمايش جهاني بر روند دماي ترازهاي جوّيايران است. از اين‌رو داده‌هاي دما، فشار سطح دريا و ارتفاع ژئوپتانسيل، مركز پيش‌بيني جوي ميان‌مدت اروپا (ECMWF) براي دوره‌اي 60 ساله از سال 1951 تا 2010 براي چهار تراز جوّي سطح متوسط دريا، 850، 700 و 500 هكتوپاسكال مورد استفاده قرار گرفته است. ابتدا روند دماي داده‌هاي ترازهاي پيش گفته در طول دوره 60 ساله (1951 تا 2010) و نيز دو دوره 30 ساله (‌از 1951 تا 1980 و 1981 تا 2010) از طريق آزمون همبستگي مورد واكاوي قرار گرفته است. در ادامه نقشه‌هاي همديد و ناهنجاري آن براي ترازهاي يادشده ترسيم و واكاوي گرديد. نتايج نشان مي‌دهد كه روند دماي جوّ ايران در چهار تراز پيش گفته افزايشي بوده كه بيشترين شدت آن از سال 1993 به بعد مي‌باشد. روند افزايش در دوره اول افزايشي ولي با افت‌وخيزهاي طبيعي بود كه در دوره دوم، روند افزايشي ثابت و پيوسته‌اي حاكم شده است. از نظر همديد در تراز دريا و 850 هكتوپاسكال دما بالا رفته و كم‌فشاري شديدتر گرديده و در تراز بالا بويژه 500 هكتوپاسكال، ارتفاع افزايش يافته كه اين نشانگر تقويت سلول هدلي و پرفشار جنب‌حاره بر روي ايران است.