محاسبه ضريب رواناب حوضه آبريز با استفاده از رادار هواشناسي؛ مطالعه موردي : حوضه باغو

ضريب رواناب از متغيرهاي بسيار اثرگذار بر تشكيل و شدت سيل است. در اين پژوهش به كمك مجموع بارش برآورد شده با رادار هواشناسي خزر شرقي، هشت مورد از سيل‌‌هاي حوضه‌‌ي آبريز باغو در فاصله‌‌ي سال‌‌هاي 1391 تا 1395 واكاوي شد. ضريب رواناب با استفاده از ارتفاع بارش برآوردي رادار هواشناسي و ارتفاع رواناب اندازه‌‌گيري شده بدست آمد. تأثير حجم و شدت بارش بر ضريب رواناب اين سيل‌‌ها متفاوت بود. هرچه شدت بارش بيش‌تر بود، ارتفاع رواناب بيش‌تر و هيدرگراف سيل كشيده و نوك تيز بود. اين مورد در نمودار ساعتي بارش برآوردي در فصل گرم سال كاملاً مشهود بود. تداوم بارش نيز باعث شد كه به تناسب مقدار بارش، ضريب رواناب بزرگ‌تر و ارتفاع رواناب زياد شد. در سيل‌‌هاي فصل سرد سال به دليل فاصله‌‌ي زماني كم بين بارش‌‌ها و افزايش رطوبت خاك حوضه، با توجه به مجموع و شدت بارش برآوردي رادار، ضريب رواناب بزرگ بود. توزيع بارندگي و فاصله بين بارش‌‌ها نيز تأثير مثبتي در ضريب رواناب داشت و حجم رواناب، بيش از حد انتظار بود. نتايج اين پژوهش نشان داد كه براي تعيين دقيق ضريب رواناب بايد تمام عوامل تأثير‌گذار مانند شدت بارش، حجم بارش، مدت زمان بارش، وضعيت رطوبتي خاك قبل از بارش، پراكنش زماني و مكاني بارش در يك سامانه‌‌ي بارشي، و فصل رخداد بارش، را در رواناب در نظر گرفت. براي تعيين ضريب رواناب حوضه بجاي يك مقدار مشخص براي ضريب رواناب، بهتر است يك دامنه براي آن در نظر گرفت.