پيامدهاي فرهنگي و اجتماعي فتح اصفهان به دست اعراب

فتح ايران به دست اعراب مسلمان يكي از رخدادهاي عظيم تاريخي به شمار مي‌آيد كه پيامدهاي گسترده‌اي به دنبال داشت. علاوه بر تحولاتي كه در كل ايران به‌طور يكپارچه رخ نمود دگرگوني‌هايي هم در سطوح محلي و منطقه‌اي پديد آمد. پژوهش حاضر به چگونگي فتح اصفهان به دست اعراب مسلمان و پيامدهاي فرهنگي و اجتماعي آن بر پايۀ نوشته‌هاي تاريخ‌نگاران و جغرافي‌دانان مسلمان در سده‌هاي نخست هجري اختصاص دارد. تلاش ما بر آن بوده است تا با مقايسۀ روايات گوناگون با يكديگر و تطبيق دادن آن‌ها، واقعيت اين رويداد حائز اهميتِ تاريخي روشن‌تر گردد و به پيامدهاي فرهنگي و اجتماعي آن در منطقۀ اصفهان پرداخته شود. بر پايۀ اين منابع، اصفهان در پايداري ايرانيان در مقابل تهاجم اعراب، جايگاه درخورِتوجهي داشته و يكي از كانون‌هاي پرجنب‌وجوش سرزمين جبال در گردآوري سپاه و تجهيزات نبرد بوده است. پس از حملۀ اعراب به اصفهان، برخي نقاط آن همچون جي به ‌صلح و پاره‌اي ديگر مانند قِه به ‌جنگ گشوده شدند. در پي فتح اصفهان، مردم آن به‌تدريج به دين اسلام گرويدند و با مهاجرت اعراب به اين منطقه، كرسي اصفهان از جي به يهوديه انتقال يافت.