گفتمان سلفي صحوه: منازعه معنايي، تلفيق فقه سلفي و سياست اخواني

گفتمان سلفي وهابي پس از يك قرن منزلت هژمونيك، از دهه 1970 با چالش‌هاي درون‌گفتماني مواجه ‌شده‌است. گفتمان صحوه  (بيداري) يكي از گفتمان‌هايي است كه در چالش با گفتمان سلفي وهابي در عربستان سعودي شكل‌گرفت و به‌دنبال بازانديشي در بنيادهاي فكر سياسي گفتمان سلفي وهابي بوده‌است. مقاله حاضر با استفاده از تحليل گفتمان لاكلاو و موفه به بررسي چگونگي شكل گيري و منازعه معنايي گفتمان صحوه با گفتمان سلفي وهابي مي پردازد؛ اين گفتمان، ضمن نقد تجويز «تبعيت» و بي‌تفاوتي سياسي در گفتمان سلفي وهابي از آموزه‌هاي سياسي اخوان‌المسلمين بهره گرفته و با تأكيد بر احياي نقش دين در جامعه و سياست، به‌دنبال واسازي گفتمان سلفي و هم‌زمان رقابت با گفتمان اسلام شيعي بوده‌است.يافته هاي مقاله نشان‌مي‌دهند كه هدف نهايي اين گفتمان، شكستن انحصار گفتمان رسمي وهابي و پرداختن به سياست و اسلامي‌كردن جامعه از رهگذر كنش سياسي بوده‌است؛ اين گفتمان توانست دال مركزي سياسي گفتمان سلفي وهابي را كه «تبعيت» از حاكمان است، متزلزل‌كند. صحوه اگرچه در ساحت سياست رسمي هژمون نشد و گفتمان‌هاي رقيب به‌صورت جدي به ساختارشكني از دال‌هاي گفتمان صحوه پرداخته، با قدرت گفتمان و «قدرت پشت گفتمان» از هژمون‌شدن آن جلوگيري‌كردند، در زيست جهان فرهنگي و اجتماعي مسلمانان اهل سنت ازجمله گفتمان‌هاي واجد اعتبار و دسترسي است.