بررسي لقب‌گذاري‌ دانش‌آموزان مشگين‌شهراز ديدگاه زبان‌شناسي اجتماعي

در پژوهش حاضر، القاب دانش‌آموزان دختر و پسر دبيرستان‌هاي شهرستان مشگين‌شهر با اتخاذ رويكرد زبان‌شناسي اجتماعي بررسي و تحليل شده است. القابْ آن‌دسته از نام‌هاي غيررسمي و ثانويه‌اند كه افزون‌بر نام اصلي و قانوني فرد به وي داده‌ مي‌شود. در اين پژوهش، با استفاده از پرسش‌نامه، القاب شصت دختر و شصت پسر دبيرستاني گرد‌آوري شد كه، از اين تعداد، درحدود347 لقب استخراج گرديد. ازاين‌ميان (52درصد)، 181 لقب براي پسران و 166 لقب (48درصد) ويژۀ دختران بود. در مرحلۀ بعد، با استفاده از ابزارهاي آمار توصيفي، داده‌ها بررسي شدند و القاب ازنظرِ زبان به‌كاررفته در توليدشان، به چهار دستۀزبان‌هاي تركي، فارسي، عربي و ساير تقسيم شدند كه، در اين مؤلفه، گروه پسران (درصد46.69) از زبان تركي براي لقب‌دهي به‌طور گسترده استفاده كرده بودند و گروه دختران(52.40درصد) زبان فارسي را به‌طرز چشمگيري به كار گرفته بودند. ازمنظر هويت مورد اشارۀ القاب، آن‌ها به انواع هويت محلي، ملي و فراملي دسته‌بندي شدند كه، در اين مؤلفه نيز، بيشترين القابِ (42.54درصد) گروه پسران مربوط به هويت محلي و بيشترين القاب (46.38درصد) گروه دختران مربوط به هويت ملي بود. همچنين، دلايل لقب‌گذاري به زيردسته‌هاي تحقير، تحبيب، طنز و بي‌دليل دسته‌بندي شدند كه در هردو گروه دختر و پسر، دليلِ تحقير بيشترين كاربرد (70.16درصد گروه پسران و 53.61درصد گروه دختران) را داشت. درنهايت، گفتمان وراي القابْ به گفتمان‌هاي روزمره، رسانه‌اي، تابو و مذهبي دسته‌بندي شدند كه نتايجْ نشان داد شمار بسيارِ القاب دانش‌آموزان پسر و دختر به‌ترتيب به گفتمان‌هاي روزمره و رسانه‌اي مربوط مي‌شود؛ حال آنكه در دو گفتمان ديگر، در گروه پسران، گفتمان تابو و سپس مذهبي پيشتاز بود و درگروه دختران عكس اين ترتيب ديده شد. در تمام مؤلفه‌هاي مذكور، متغيرِ جنسيت و مقاديرِ آن مؤلفه ارتباط معناداري با يكديگر داشتند.