تحليل خطاهاي املايي عرب زبانان فارسي آموز

مقالۀ حاضر در چهارچوب تحليل مقابله اي و تحليل خطا، در پي بررسي و تحليل انواع خطاهاي املايي عرب زبانان فارسي آموز است. داده هاي پژوهش حاضر از املاهاي ميان دوره و پايان دورۀ 105 آزمون دهندۀ عرب زبان فارسي آموز در سه سطح مبتدي، متوسط و پيشرفته گردآوري شده است. افراد مورد بحث به شكل تصادفي از ميان عرب‌زبانان مركز آموزش زبان ‌فارسي جامعه المصطفي در استان قم انتخاب شده‌اند. خطاهاي به‌دست‌آمده از اين زبان‌آموزان از نظر مقوله به خطاهاي واكه اي، همخواني و صوري، و بر اساس منشأ به سه دستۀ درون‌زباني، ميان‌زباني و مبهم تقسيم شده است. تحليل ‌خطاهاي املايي اين فراگيران حاكي از آن است كه از نظر مقوله، بيشترين ميزان خطا با %47 در نظام واكه‌اي است و تفاوت چنداني بين تعداد خطاهاي همخواني (%8/26) و صوري (%4/26) وجود ندارد. از نظر منشأ خطا، خطاهاي ميان‌زباني با %56 بيشترين تعداد را به خود اختصاص مي دهد و خطاهاي مبهم با %26 و خطاهاي درون زباني با %18 در رتبه‌هاي بعدي قرار مي گيرند؛ به اين ترتيب، مهم‌ترين منشأ بروز خطا در نگارش عرب‌زبانان تداخل زبان عربي است كه در واقع از جزئي بودن تفاوت‌هاي بين نظام واجي دو زبان عربي و فارسي نشئت گرفته و اين امر خود تأييدي بر فرضيۀ ميانه است. از سوي ديگر، نتايج پژوهش نشان مي دهد كه ارتكاب خطاهاي بين زباني بيشتر از جانب زبان‌آموزان مبتدي صورت مي گيرد و در حقيقت با افزايش سطح و آشنايي بيشتر زبان آموزان با زبان فارسي، تا حد زيادي از ميزان اين نوع خطاها كاسته مي شود.