تبيين تناوب همكردها در افعال مركب فارسي براساس نظريه واژگان زايشي

در اين مقاله به بررسي و تبيين علل تناوب يا جانشينيِ همكردها (افعال سبك) در افعال مركب فارسي از منظر نظريه واژگان زايشي (Pustejovsky, 1995) مي‌پردازيم. مطالعه انواع مختلف تناوب و جانشيني همكردها در كنار عنصر پيش‌فعلي واحد در افعال مركب فارسي نشان مي‌دهد كه اطلاعات رمزگذاري‌شده در ساختارهاي مختلفِ معنايي‌ـ‌واژگاني (شامل ساخت موضوعي، ساخت رويدادي و ساخت كيفي) عناصر پيش‌فعليِ اسمي و همكردها ازجمله علل جانشيني همكردها در كنار يك عنصر پيش‌فعلي معيّن است. اين اطلاعات انواع موضوع‌هاي رمزگذاري‌شده در ساختِ موضوعيِ پيش‌فعل‌هايِ محمولي و ويژگي‌هاي نمودي هريك از همكردها را، ازجمله آغازگر، گذاري، لحظه‌اي يا ديرشي‌بودن آن‌ها را، در بر مي‌گيرد. روش اين پژوهشْ توصيفي‌ـ‌تحليلي است و داده‌هاي بررسي‌شده شامل افعال مركب فارسي حاصل از تركيب عناصر پيش‌فعلي‌ِ اسمي با چهار همكردِ «كردن»، «زدن»، «كشيدن» و «دادن» است و از فرهنگ بزرگ سخن (انوري، 1381) استخراج شده است.