تعيين پيشران هاي كليدي مؤثّر بر توسعه گردشگري با رويكرد آينده پژوهي (مطالعه موردي: شهرستان‌هاي استان مازندران)

امروزه صنعت گردشگري فراتر از يك صنعت، به‌مثابه پديده پوياي جهاني و اجتماعي است كه پيچيدگي هاي خاصّ خود را دارد و شناخت دقيق و تحليل علمي اين پديده مي تواند چارچوب مطمئني براي برنامه ريزي صنعت گردشگري فراهم آورد. اين صنعت به منزله بزرگ‌ترينتحرّك اجتماعي با پيامدهاي فرهنگي، اقتصادي و فضايي متعدّد همواره نيازمند اثربخش كردن توسعه آن در حال و آينده است. در اين راستا برنامه ريزي براي توسعه گردشگري، به عوامل و شرايط گوناگوني وابسته است كه به‌شرط به كارگيري نظام مند و ساختاري آن ها، مي توان به اين مهم دست يافت. اين موضوع نشان از اهمّيّت آينده پژوهي و ضرورت تدوين چشم اندازهاي آينده در فرايند توسعه گردشگري دارد. بدين منظور در پژوهش حاضر سعي بر آن است كه پيشران‌هاي كليدي مؤثّر بر توسعه گردشگري شناسايي و تحليل شوند. در نوشتار پيش رو ابتدا با تكنيك پويش محيطي و دلفي، 36 عامل اوّليّه در پنج حوزه مختلف اجتماعي فرهنگي، اقتصادي، مديريت و برنامه ريزي، زيرساختي خدماتي و عوامل طبيعي استخراج شده، سپس با استفاده از روش دلفي مديران، ماتريس اثرات متقاطع مؤلّفه‌ها تشكيل شد. در مرحله بعد، تحليل ماتريس با نرم افزار ميك مك انجام شد. نتايج حاصل از پراكندگي متغيّر ها در محور تأثيرگذاري و تأثيرپذيري عوامل در نرم افزار ميك مك، بيانگر ناپايداري سيستم در گردشگري محدوده مورد مطالعه است و بر همين اساس، پنج دسته متغيّر مورد شناسايي قرار گرفت. درنهايت با توجّه به امتياز بالاي اثرگذاري مستقيم و غيرمستقيم عوامل، سيزده عامل اصلي به مثابه پيشران هاي كليدي در آينده توسعه گردشگري شهرستان هاي استان مازندران شناسايي شدند. از ميان پيشران هاي مورد بررسي نيز، متغيّر هاي بخش زيرساختي و خدماتي بيشترين تأثير را بر توسعه گردشگري مناطق مورد مطالعه و عوامل طبيعي كمترين درجه تأثيرگذاري را به خود اختصاص دادند.