مشاركت بهره‌برداران روستايي در طرح‌هاي مرتع‌داري و عوامل مؤثر بر آن در شهرستان ماهنشان

مشاركت جوامع روستايي عامل مهمي در پيشبرد طرح هاي منابع طبيعي محسوب مي گردد. پژوهش حاضر با هدف بررسي ميزان مشاركت بهره برداران در مراحل مختلف اجراي طرح هاي مرتع‌داري و عوامل مؤثر بر آن انجام شد. اين مطالعه با استفاده از يك پژوهش توصيفي همبستگي در خانوارهاي روستايي بهره بردار از مراتع شهرستان ماهنشان در روستاهايي كه طرح‌هاي مرتع‌داري در آن ها اجرا شده و يا در حال اجرا بود، صورت گرفت. با استفاده از يك روش نمونه گيري چند مرحله اي از بين 1280 نفر بهره‌بردار 204 نفر به عنوان نمونه انتخاب گرديدند و با كمك ابزار پرسشنامه مورد مصاحبه قرارگرفتند. روايي محتواي پرسشنامه با استفاده از نظرات متخصصان مرتبط و روايي سازه براساس تحليل روايي همگرايي به‌دست آمد، همچنين پايايي آن با استفاده از آزمون راهنما و محاسبه ضريب كرونباخ آلفا (0.75 تا 0.95) صورت گرفت.به منظور تجزيه و تحليل داده ها از نرم‌افزار SPSS20استفاده گرديد. نتايج نشان داد مشاركت يا دخالت دادن مردم در پروژه‏‏هاي حفاظت مراتع پايين و بيشتر به صورت انفعالي بوده است. مشاركت خانوارها رابطه‌ي مستقيم معني داري با دارايي هاي فيزيكي همچون سطح اراضي زراعي آبي و باغي، تعداد كندوي زنبور عسل و تعداد طيور؛ ميزان استفاده از خدمات حمايتي همچون اعتبارات (بيمه و وام)، نهاده‌هاي يارانه دار يا رايگان (بذر، سم، نهال و كود)، ترويج به واسطه‌ي اطلاعات دريافت شده از فيلم هاي آموزشي و شركت در دوره هاي ترويجي؛ دانش مردم درباره‌ي اهميّت مراتع؛ عضويت در نهادهاي اجتماعي روستا و سن پاسخگو داشت. بر اساس تحليل رگرسيوني گام به گام، متغيّرهاي تبيين‌كننده مشاركت بهره برداران در طرح هاي مرتع‌داري عبارتند از: تعداد دوره هاي شركت كرده، سطح كشت محصولات زراعي آبي، سن پاسخگو، استفاده از بيمه، عضويت در نهادهاي اجتماعي روستا و ميزان دريافت اطلاعات از طريق فيلم هاي ترويجي.