تحليل توزيع زماني بارش در ايران طيّ چهار دهه‌ي گذشته

بارش يكي از تغييرپذيرترين پديده‌هاي هواشناسي و هيدرولوژيكي است. تخمين متوسط مقدار عددي بارش و بررسي نحوه‌ي تغييرات زماني بارش به منظور مديريت و برنامه‌ريزي منابع آب در مناطق مختلف امري ضروري است،  بطوري‌كه بيشينه‌نمايي و يا كمينه‌نمايي آن با اهداف مختلف در مديريت منابع آب  در يك كشور تبعات فرهنگي، اجتماعي و سياسي زيادي دربر خواهد داشت. در بسياري از منابع همواره مقدار عددي بارش طيّ چند دهه‌ي گذشته در ايران 240 تا 250 ميلي‌متر معرفي گرديده است. لذا بر اين مبنا جهت كاوش در صحت و دقت عدد فوق، هدف از اين پژوهش، محاسبه‌ي ميانگين بارش و بررسي تغييرات واريانس آن طيّ دهه‌هاي مختلف در سطح كشور ايران است.در اين پژوهش تغييرات بارش طيّ چهار دهه در 33 ايستگاه سينوپتيك كشور با توزيع مكاني مناسب مورد بررسي قرار گرفت. براي تحليل زماني داده‌هاي بارندگي، ابتدا ماهيّت اوليه آن‌ها از نظر همگني، كفايت و تصادفي بودن آمار بررسي گرديد و ميانگين بارندگي از طريق روش‌هاي پلي‌گون‌بندي تيسن و خطوط هم‌باران به روش‌هاي مختلف درون‌يابي كريجينگ، عكس فاصله و همسايگي طبيعي محاسبه گرديد و با استفاده از آماره ليون، ناهمگوني واريانس‌ها در دهه‌هاي مختلف مورد مقايسه قرار گرفت.براساس نتايج به دست آمده،ميانگين بارندگي در ايران طيّ چهار دهه‌ي گذشته در روش پلي‌گون‌بندي تيسن 421 ميلي‌متر، روش كريجينگ 232 ميلي‌متر، روش عكس فاصله 715 ميلي‌متر و  روش همسايگي طبيعي 715.5 ميلي‌متر برآورد گرديد. نتايج حاصل از بررسي ناهمگوني واريانس بارش طيّ چهار دهه نشان داد، واريانس‌ها همگون بوده و ميانگين بارندگي در چهار دهه تفاوت معناداري باهم ندارند. براين اساس، پيشنهاد مي‌گردد، روش منتخب در برآورد بارش در سطح با توجه به هدف و دقت و صحت مورد نظر انتخاب گردد.