پيش‌‌‌‌‌بيني تغييرات مكاني جنگل‌‌هاي زاگرس با استفاده از تصاوير ماهواره‌‌اي و مدل LCM مطالعۀ‌‌ موردي: حوزۀ‌‌ بسطام شهرستان سلسله

در دهه گذشته مشكل كاهش اراضي جنگلي در مقياس منطقه‌اي و جهاني مورد توجه قرار گرفته است. هدف از اين پژوهش، بررسي تغييرات سطح جنگل‌هاي زاگرس با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي و روش‌هاي شبكه عصب مصنوعي و زنجيره ماركوف است. منطقه بسطام با مساحت94-93 هكتار در 25 كيلومتري شمال شهرستان خرم‌آباد واقع شده است. نقشه‌هاي كاربري اراضي مربوط به سال‌هاي1364، 1379 و 1394 با استفاده از از روش طبقه‌بندي حداكثر احتمال و تصاوير سنجنده‌هاي TM و OLI ماهواره لندست تهيه شد. مدل‌سازي تغيير كاربري‌ها با استفاده از مدل LCM بر پايه شبكه عصب مصنوعي و 7 متغير تاثيرگذار در ميزان تغييرات شامل ارتفاع از سطح دريا، فاصله از مناطق مسكوني، شيب، جهت جغرافيايي، فاصله از جاده، فاصله از رودخانه و نقشه كاربري اراضي پيوسته شده، صورت گرفت. در ادامه با استفاده از روش مدل‌سازي زنجيره ماركوف، نقشه كاربري اراضي براي سال 1394 پيش‌بيني و جهت ارزيابي صحت نتايج بدست آمده از مدل، ماتريس خطا بين نقشه پيش‌بيني شده و نقشه واقعيت زميني مربوط به اين سال تشكيل شد. نتايج بررسي تغييرات در دوره اول نشان داد كه بيشترين افزايش مساحت در ناحيه كشاورزي و بيشترين كاهش مساحت در ناحيه مناطق جنگلي به ترتيب به ميزان 380 و 425 هكتار رخ داده است. با توجه به نتايج بدست آمده نرخ تخريب ساليانه جنگل در دوره اول، دوم و كل دوره به ترتيب 28.33، 23.13 و 25.73 هكتار برآورد گرديد. همچنين نتايج اين پژوهش نشان داد كه متغيرهاي ارتفاع و فاصله از مناطق مسكوني به ترتيب با ضريب همبستگي كرامر 0.47 و 0.43 بيشترين ميزان تاثيرگذاري را در تغييرات كاربري اراضي و تخريب جنگل‌ها را دارند. در نهايت نتايج ارزيابي حاصل از مقايسه نقشه مدل‌سازي و واقعيت زميني سال 1394 بيانگر ميزان ضريب كاپا 0.89 بود كه اين مطلب حاكي از كارآيي مناسب مدل LCM در پيش‌بيني تغييرات كاربري اراضي است.