ارزيابي كيفيت طرح‌هاي دولت در توسعۀ سكونتگاه‌‌هاي روستايي مطالعۀ موردي: دهستان دولت‌آباد، شهرستان جيرفت

در سال‌هاي اخير، دولت به‌منظور توسعۀ سكونتگاه‌‌هاي روستايي در اقصي‌نقاط كشور، اقدامات متعددي را در قالب طرح‌هاي هادي و نوسازي بهسازي اجرا كرده‌است. در اين راستا هدف تحقيق حاضر، ارزيابي كيفيت اقدامات دولت در قالب طرح‌هاي توسعۀ مساكن روستاهاي دهستان دولت‌آباد در شهرستان جيرفت بوده‌است. اين تحقيق از نوع توصيفي تحليلي است كه در آن براي بررسي سوابق و تبيين مسأله از روش اسنادي و براي جمع‌آوري اطلاعات مرتبط با اقدامات دولت در روستاهاي مورد مطالعه، از روش پيمايشي استفاده شده‌است. در اين راستا، با توجه به تعداد خانوارهاي ساكن در روستاهاي داراي طرح هادي يا طرح نوسازي بهسازي و استفاده از فرمول كوكران، تعداد 345 خانوار به‌عنوان حجم نمونه محاسبه‌شد. انتخاب خانوارهاي نمونه به‌‌منظور تكميل پرسشنامه‌‌هاي تحقيق با روش تصادفي ساده صورت گرفته‌است. آزمون روايي ابزار تحقيق از طريق «روايي محتوايي» و بررسي پايايي آن نيز با استفاده از روش «آلفاي كرونباخ» بوده‌است. تجزيه‌وتحليل داده‌ها با روش‌هاي آمار توصيفي، استنباطي و مدل تلفيقي AHPVikorو با كمك نرم‌افزارهاي Expert Choice، SPSSو ArcGIS انجام شده‌است. براساس نتايج پژوهش، سطح اقدامات اجرايي دولت در طرح‌هاي نوسازي بهسازي قوي‌تر از طرح‌هاي هادي است. از طرف ديگر، مقايسۀ سطح اقدامات عملياتي اجرايي با اقدامات كنترلي نظارتي نيز، برتري اقدامات عملياتي اجرايي را نسبت‌به اقدامات كنترلي نظارتي نشان مي‌دهد. همچنين براساس مدل مورد استفاده، وضعيت اقدامات دولت در 7/22 درصد از روستاهاي موردمطالعه در سطح نسبتاً ضعيفي ارزيابي شده‌است. نتايجِ ديگر پژوهشمؤيد آن است كه در روستاهاي مورد مطالعه،جنبه‌هاي كيفي ساخت مسكن (مثل تناسب ساخت‌وسازها با شرايط محيطي روستا، توجه به هويت بومي و زيبايي بصري آن‌ها)، عمدتاً قرباني توسعۀ كمّي آن‌ها شده‌است كه رفع اشكالات موجود در اقدامات آتي، مستلزم اتخاذ تصميمات اساسي و تغيير رويكردها در نهادهاي اجرايي ذي‌ربط خواهد‌بود.