شناسايي عدم‌قطعيت‌ها، پيشران‌ها و راهبردهاي پايداري معيشت وابسته‌به مرتع‌داري در جوامع روستايي (مطالعۀ موردي: مراتع ايران توراني سيستان و بلوچستان)

اين مطالعه سعي دارد عدم قطعيت‌ها، پيشران‌ها و راهبردهاي پايداري معيشت مرتع‌داري در روستاهاي سيستان و بلوچستان را شناسايي كند. بدين منظور از مصاحبه عميق با خبرگان دانشگاهي و اداري استفاده شد. در اين پژوهش براي انتخاب نمونه‌ها از نمونه‌گيري هدفمند و گلوله برفي استفاده شد. روايي مصاحبه‌ها تاييد شد و براي تاييد پايايي مصاحبه‌ها نيز از روش باز‌آزمايي استفاده شد. پيشرانهاي كلان يا كلان روندها تعيين و عدم قطعيت‌ها با رويكرد استيپ در 5دسته كلي قرار گرفت و نيروهاي پيشران متناظر با عدم قطعيت‌ها شناسايي و با سير مراحل دلفي و كسب سطح توافق 75درصد به‌عنوان پيشران‌هاي كارا استخراج گرديد. نتايج نشان داد در همه گروه‌ها عدم قطعيت وجود داشته و برنامه‌ريزي مي‌بايست متناسب با آن انجام گيرد. بيشترين خوشه‌هاي عدم قطعيت در حوزه‌هايي مانند خدمات حمايتي، مديريت طرح مرتع‌داري، توان توليد مراتع و پوشش‌گياهي و منابع آب شناسايي گرديد. در زمينه پيشران‌ها نيز عامل مديريت (سياسيمديريتي قانوني) مهم‌ترين پيشران‌هاي اثرگذار بر پايداري معيشت روستايي معرفي گرديد. در خاتمه راهبردها با نظر نخبگان و فرايند دلفي تعيين و از ميان راهبردهاي محوري، 30 راهبرد كه داراي وزن اثرگذاري تقريبي 80 درصد بودند منطبق با نظريه پارتو به‌عنوان سناريو محوري انتخاب و معرفي شدند. نتايج اين پژوهش نشان داد در برنامه‌ريزي پايدار معيشت مرتع‌داري براي روستائيان و عشاير مهم‌ترين اركان مديريت و قانون‌گذاري، اقتصاد منابع طبيعي و توان توليد مراتع مي‌باشند. در كنار اين موارد، اركان انساني، فرهنگي اجتماعي و زيرساخت‌ها نيز سهم خاص خود را دارند و پايداري معيشت مرتع‌داران زماني حاصل مي‌شود كه برنامه‌ها بر اساس سناريوهاي ديناميك و فراگير بنا شوند و علاوه بر ايجاد استراتژي‌هاي محوري در حوزه‌هاي اجتماعي، اقتصادي، علم و فناوري، محيط‌زيست و سياست و قانون‌گذاري، راهبردهاي اجرائي مدنظر قرار گرفته و با تأمين نيازهاي مبنايي زمينه پويايي و پايداري ايجاد گردد.