ارزيابي اثرات اجتماعي طرح‌هاي توسعه بر جوامع محلي مطالعۀ موردي: طرح احداث بندر چمخاله

طرح‌هاي توسعه‌اي همواره پيامدهاي مثبت و منفي به همراه داشته كه بيشترين پيامدهاي اين طرح‌ها، متوجه جوامع محلي است؛ بنابراين جهت برآورد پيامدها و تقليل اثرات منفي طرح‌هاي توسعه، لازم است تا ارزيابي اثرات اجتماعي در مورد طرح‌ها انجام گيرد. لذا در اين پژوهش، به ارزيابي اثرات اجتماعي طرح احداث بندر چمخاله بر جوامع محلي پرداخته شد. بدين منظور اثرات طرح بر 7 شاخص كيفيت زندگي، فرصت رشد و توسعه، انسجام اجتماعي، مشاركت اجتماعي، اقتصاد، محيط بيولوژيكي و محيط فيزيكي مورد بررسي قرار گرفت. به منظور جمع‌آوري اطلاعات از مشاهدات ميداني، مصاحبه‌هاي فردي و گروهي و همچنين ابزار پرسشنامه استفاده شد. جامعه آماري پژوهش 8840 نفر جمعيت شهر چاف و چمخاله در سال 1395 بوده كه بر اساس فرمول كوكران، 400 پرسشنامه به روش تصادفي طبقه‌اي توزيع گرديد. داده‌هاي حاصل از پرسشنامه از طريق آمار توصيفي در محيط نرم‌افزار SPSS 20 و آمار استنباطي در محيط نرم‌افزار8.80 LISRELمورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. نتايج نشان داد كه اثرات احداث بندر بر شاخص‌هاي كيفيت زندگي، فرصت رشد و توسعه و اقتصاد به دليل توسعه منطقه، توسعه زيرساخت‌ها، ايجاد فرصت‌هاي شغلي جديد و ايجاد سرمايه‌گذاري‌هاي جديد در منطقه كه سبب ارتقاي سطح زندگي و بهبود وضعيت معيشتي و رفاه نسل‌هاي آينده مي‌گردد، مثبت خواهد بود. اما تأثير احداث بندر بر شاخص‌هاي انسجام اجتماعي و محيط فيزيكي و بيولوژيكي، به دليل ايجاد تضادهاي فرهنگي بين جمعيت مهاجر، عمليات لايروبي، عمليات خاك برداري و خاك ريزي، تردد وسايل نقليه سنگين و آلودگي ناشي از آب توازن كشتي‌ها كه تأثيرات مهمي بر محيط‌زيست منطقه بر جاي مي‌گذارند، منفي خواهد بود. بر اين اساس لازم است با اقداماتي نظير محدود كردن عمليات لايروبي در طول دوره‌هاي حساس زندگي جانداران و احيا و توسعه پوشش گياهي با گونه‌هاي بومي و سازگار با شرايط منطقه، اثرات منفي حاصل از طرح را تا حد زيادي كاهش داد.