ارزيابي و سنجش ساختار فضايي و خزش شهري (مطالعۀ موردي: شهر يزد)

رشد هر شهر به صورت يك فرآيند دوگانه  نظام فضايي و گسترش فيزيكي مي باشد. هر كدام از اين دو روش مي تواند كالبد متفاوت و جداگانه اي از ديگري ايجاد كند.  لذا رشد بي رويه شهرنشيني و افزايش جمعيت شهرنشين لزوم توجه به مسائل شهري را براي برنامه ريزان و دست اندركاران امور شهري ضروري ساخته است. پژوهش حاضر با روش هاي توصيفي، اسنادي و تحليلي با هدف سنجش ساختار فيزيكي اجتماعي شهر يزد به بررسي موضوع پرداخته است. جهت بررسي خزش شهري و شناخت نظام فضايي شهر مورد نظر از روش هاي آماري هلدرن و آنتروپي شانون و تحليل توزيع و تراكم جمعيت شهري در دوره هاي مختلف استفاده شده است. همچنين به منظور تجزيه و تحليل داده ها و ترسيم نقشه ها از نرم افزارهاي ArcGIS، SPSS، Grafer و Excel استفاده گرديده است. نتايج تحقيق نشان داده است بناي اوليۀ شهر يزد در قسمت هاي شمالي محلۀ فهادان بوده است. از نظر گروه بندي ساختار فضايي شهرهاي استان منظم نبوده و در فواصل بين طبقه اول و طبقه آخر ماتريس هيچ نقطه شهري وجود ندارد. حتي با ضريب آنتروپي، استان يزد در سال هاي 1390-1375 نشان مي دهد كه تعادل فضايي شهرها در طبقات شهري داراي نوسان بوده بطوري كه ضريب آنتروپي در سال 1375 (0.37) و در سال 1390 (0.23) به دست آمده است. در نهايت با مدل هلدرن مشخص گرديد در شهر يزد تنها 54/8 درصد رشد شهر در فاصله سال هاي 1345-1385 مربوط به رشد جمعيت بوده و 45 درصد از رشد شهر مربوط به گسترش كالبدي و فيزيكي شهر مي باشد.