تبيين فضايي پديدۀ پراكنده رويي شهري (مطالعۀ موردي: شهر قائم شهر)

تبيين موضوع: پراكنده رويي برآيندي از رشد سريع جمعيت و گسترش لجام گسيخته در نواحي پيراموني شهر و تأثير مستقيمي بر توسعۀ فضايي شهرها دارد كه در سال‌هاي اخير به يكي از چالش‌هاي اصلي سراسر جهان تبديل‌ شده است. در همين راستا، اين تحقيق با هدف تبيين فضايي پراكنده رويي شهري و اثرات محيط زيستي آن در قائم شهر مي پردازد. amp;lt;br / amp;gt; روش: پژوهش حاضر بر آن است به روش توصيفي تحليلي به تبيين اثرات فضايي پراكنده رويي قائم‌شهر بر نواحي پيرامون شهري با استفاده از تصاوير ماهواره چند زمانه لندست بپردازد. اطلاعات موردنياز از طريق مطالعات كتابخانه‌اي و ميداني از محدوده مورد مطالعه گردآوري شد و براي تهيه كاربري اراضي از طبقه‌بندي نظارت‌ شده فازي مبتني برشدت انطباق و براي سنجش فرم‌هاي پراكنده رويي از سيستم اطلاعات جغرافيايي و مدل هلدرن استفاده شد. يافته‎ها: نتايج حاصل از مدل هلدرن نشان مي‌دهد كه عامل جمعيت بيشترين تأثير را در ۲۲ سال بر رشد پراكنده شهر با الگوهاي متفاوت گذاشته و براثر اين رشد كاربري باغات با ۴۳ درصد بيشترين تغييرات را دارد پيش بيني هاي صورت گرفته براساس مدل سلول هاي خودكار مساحت اراضي ساخته شده تا سال ۱۴۰۲ به ۸۸۳۳ هكتار خواهد رسيد. نتايج حاصل از سيستم اطلاعات جغرافيايي نشان مي‌دهد كه در اين بازه زماني فرم‌هاي فضايي پراكنده رويي از قبيل الگوي خطي رشد، الگوي مجزا و منفرد، الگوي رشد انبساطي، الگوي خوشه‌اي تشديد مي‌شوند كه پيامدهاي زيست‌محيطي مخربي را به همراه دارد. نتايج: بنابراين آنچه از اين تحقيق بر مي آيد رشد فضايي پراكنده شهري اثرات مخربي بر محيط زيست و زمين هاي مرغوب ارضي كشاورزي پيرامون و فرم فضايي قائم شهر گذاشته كه در راستاي دستيابي فرم پايدار شهري الگوي رشد فشرده شهري به‌عنوان توسعۀ آتي قائم‌شهر پيشنهاد مي‌شود.