روايت «ديگري» فهم معماري معاصر ايران در مواجهه با ديگري (از منظر معماران)

بيان مسئله: معماري معاصر ايران همواره در بوتۀ نقد و تحليل متفكران و معماران قرار داشته است، زيرا با مشكلات عديده‌اي روبه‌روست. يكي از اين مشكلات، كه در ديدگاه بزرگان به‌طور مشترك بيان مي‌شود، فقدان هويت است. در چنين بستري، پرداختن به مسئلۀ «من، خود، خويشتن و هويت» نمي‌تواند به‌تنهايي مشكل‌گشاي مسائل امروز باشد. زيرا شناخت ما از خود در رويارويي با ديگري شكل گرفته است. «من» به‌تنهايي نمي‌تواند موجد اثر باشد، ناگزير بايد «ديگري» نيز در تقابل با آن حضور يابد تا واجد مفهوم شود. ‌توجه‌نكردن به مفهوم «ديگري» در معماري معاصر ما باعث شده است كه دركي عميق از «من» به‌مثابۀ امرِ بنيادين هويت­محورحاصل نشود و عارضۀ چندپارگي و چهل‌تكه‌بودن در همۀ زمينه‌ها و به ­ويژه معماري حادث شود.هدف و روش تحقيق: اين پژوهش در پي بررسي مفهوم «ديگري» در مواجهه با معماري است و سعي دارد به اين پرسش پاسخ دهد كه «معماري معاصر ايران از ديدگاه معماران و صاحب‌نظران چه «ديگري» هايي را براي خود متصور است و در تعامل با چه نيروهايي صورت‌بندي مي‌شود؟». اين تحقيق به لحاظ «ماهيت» پژوهش، از گونه تحقيقات «كيفي» و نوع داده‌بنياد و، به لحاظ «قصد» از پژوهش، «تفسيري» است كه شيوۀ مواجهۀ ما با «ديگري» را درك و بينش جديدي توليد مي‌كند. بدين‌ترتيب يافته‌هاي آن در بهبود دانش موجود دربارۀ موضوع مورد مطالعه به‌كار مي‌آيد (دانش‌افزايي)، بنابراين «نتايج» آن «خالص» است. «منطق» پژوهش «استقرايي» بوده و روش تحليل داده‌ها نيز شامل كدگذاري باز و كدگذاري محوري است. نتيجه‌گيري: اين پژوهش نشان مي‌دهد كه ديدگاه اغلب معماران ايراني درمورد مفهوم «ديگري» را مي‌توان در شش صورت «ايده‌هاي گذشته»، «مردم»، «اقتصاد»، «حكومت»، «معماري جهان» و «زمينه» دسته‌بندي كرد.