تحليلي بر طول سفرهاي درون شهري با رويكرد جغرافي زمان: تأثيرپذيري از محدوديت‌‏هاي فردي يا فرصت‏‌هاي فضايي

بيان مسئله: طول سفر، به‌منزلۀ يكي از متغيرهاي كليدي رفتار سفر، به‌نوعي بازتاب‌دهندۀ ميزان پايداري در حمل و نقل، كيفيت زندگي، قابليت دسترسي افراد به مقاصد و تعادل فضايي در شهر است. هدف: باوجود مطالعات فراوان درزمينۀ رفتار سفر، تا كنون مطالعات كمتري به بررسي و تحليل نقش عوامل مختلف در مسافت سفرهاي غيركاري درون شهري اختصاص يافته‌اند. از اين‌ رو، هدف اصلي مقالۀ پيش‌ روي بررسي تأثير عوامل فردي و ويژگي‌هاي كالبديفضايي مبدأ و مقصد سفر در مسافت سفرهاي شهري با استفاده از چارچوب نظري جغرافي زمان است. روش تحقيق: روش پژوهش مقالۀ حاضر توصيفيتحليلي مبتني بر استدلال‌هاي منطقي و مشاهدات تجربي است. در اين پژوهش براساس ديدگاه جغرافي زمان 9 عامل در سطح فردي و 9 عامل در مقياس محله‌اي در سه دسته محدويت، شامل محدويت‌هاي ظرفيتي، محدوديت‌هاي وابستگي و محدوديت‌هاي مقرراتي، تعريف شده است. به‌منظور آزمون تجربي چارچوب نظري نيز 30 ناحيۀ مطالعاتي در كلان‌شهر اصفهان انتخاب و داده‌هاي مورد نياز جمع‌آوري شده است. در تحليل عوامل مذكور، ابتدا به‌صورت نظري تأثير بالقوۀ عامل‌هاي مربوط به محدوديت‌هاي سه‌گانه بر طول سفر تبيين شده و سپس، با استفاده از روش رگرسيون خطي، روابط مورد انتظار به‌صورت تجربي آزمون شده است. نتيجه‌گيري: نتايج تحليل‌ها و يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه طول سفر تابعي از متغيرهاي هر سه نوع محدوديت است، اما نقش ويژگي‌هاي كالبدي فضايي در مسافت سفر شهروندان پررنگ‌تر از عوامل فردي است، به‌طوري كه فاصله از مركز شهر مهم‌ترين عامل اثرگذار در طول سفر شهروندان است. علاوه بر اين، اگرچه به‌صورت نظري انتظار مي‌رفت برخي عوامل مانند جنسيت، اندازۀ خانوار، تراكم كاربري‌هاي تجاري و تنوع كاربري‌ها در طول سفر تأثير داشته باشند، در واقعيت در مدل تحليل تجربي معني‌دار نبودند.