بهينه‌سازي توليد كالوس و باززايي درگياه زينتي زاميفوليا (Zamioculcas zamiifolia)

امروزه پرورش و تكثير گياهان زينتي به خصوص گياهاني كه تكثير آنها به سختي صورت مي گيرد، از طريق كشت بافت از ارزش و اهميت زيادي برخوردار است. تكثير گياه زينتي زاميفوليا با ارزش اقتصادي بالا از طريق قلمه برگ و تقسيم ريزوم به سختي صورت مي‌گيرد و به مدت زماني حدود 7 ماه نياز دارد لذا جهت تسريع در تكثير آن كشت بافت مفيد واقع مي‌گردد. جهت بهينه سازي توليد كالوس و باززايي، ريزنمونه‌هاي دمبرگ، ريزوم، برگ و شاخه، در محيط كشت هاي با سطوح متفاوت تنظيم كننده‌هاي رشد در دو آزمايش جداگانه به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار مورد بررسي قرار گرفتند. در آزمايش اول ريزنمونه‌هاي دمبرگ و ريزوم در سه مرحله كالوس، شاخه و ريشه‌زايي به ترتيب در سطوح هورموني ] BA (4، 2، 0 ميلي‌گرم بر ليتر)، 2,4D (2، 1، 0 ميلي‌گرم بر ليتر)[، ] BA (2، 1، 0 ميلي‌گرم بر ليتر) و 2,4D (1، 0.5، 0 ميلي‌گرم بر ليتر)[ و ] BA (2، 1، 0 ميلي‌گرم بر ليتر) و NAA (1، 0.5، 0 ميلي‌گرم بر ليتر)[ قرار گرفتند و در آزمايش دوم ريزنمونه‌هاي برگ و شاخه نيز در سه مرحله كالوس، شاخه و ريشه‌زايي به ترتيب در سطوح هورموني ] BA (4، 2، 0 ميلي‌گرم بر ليتر) و NAA (1، 0.5، 0 ميلي‌گرم بر ليتر)[ ، BA] (2، 1، 0 ميلي‌گرم بر ليتر) و NAA (1، 0.5، 0 ميلي‌گرم بر ليتر)[ و] BA (2، 1، 0 ميلي‌گرم بر ليتر) و NAA (2، 1، 0 ميلي‌گرم بر ليتر)[ قرار گرفتند. در مرحله كالوس‌زايي، صفات مدت زمان تا شروع كالوس‌زايي و پس از گذشت 5 هفته درصد كالوس‌زايي و وزن تركالوس اندازه گيري گرديد. در مرحله باززايي مدت زمان تا شروع ريشه‌زايي، مدت زمان تا شروع شاخه‌زايي و پس از گذشت 5 هفته طول شاخه و تعداد برگ اندازه‌گيري گرديد. بالاترين درصد كالوس‌زايي، كوتاهترين زمان براي رسيدن به كالوس و بيشترين وزن تر كالوس در محيط كشت با هورمون هاي 2 ميلي‌گرم بر ليتر BA و 1 ميلي‌گرم بر ليتر NAA در ريز نمونه برگ به ترتيب با 94.5 درصددرصد، 14 روز و 1.1 گرم از آزمايش دوم مشاهده گرديد. بهترين تيمار در مرحله شاخه‌زايي با كوتاهترين زمان تا شروع شاخه‌زايي، بلندترين طول شاخه و بيشترين تعداد برگ به ترتيب با 10.5 روز ، 4.10 سانتي متر و 8 برگ مربوط به ريزنمونه برگ با غلظت هورموني 2 ميلي‌گرم بر ليتر BA و 0.5 ميلي‌گرم بر ليتر NAA از آزمايش دوم بود و در مرحله ريشه‌زايي بهترين تيمار براي ريزنمونه دمبرگ با غلظت هورموني 1 ميلي‌گرم بر ليتر BA و 0.5 ميلي‌گرم بر ليتر NAA با 14 روز زمان تا ريشه‌زايي از آزمايش اول بود. از نتايج آزمايش‌ها در مرحله باززايي چنين بر آمد كه نوع ريزنمونه در شاخه‌زايي و ريشه‌زايي همانند مرحله كالوس‌زايي موثر بوده‌است به طوري كه در مرحله شاخه‌زايي نتايج به دست آمده از ريزنمونه ريزوم نسبت به ريزنمونه دمبرگ بهتر بود اما در مرحله ريشه‌زايي ريزنمونه دمبرگ بهتر از ريزنمونه ريزوم عمل كرده ‌است.