پديد آورندگان :
خسروي، احمد علي دانشگاه آزاد اسلامي واحد زاهدان , مير، سلطانعلي دانشگاه آزاد اسلامي واحد زاهدان , خسروي، سعيد دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران جنوب , منصوري بيدكاني، مهدي دانشگاه آزاد اسلامي واحد مركزي - دانشكده اقتصاد - گروه اقتصاد، تهران
كليدواژه :
مهاجرت نخبگان , فرار مغزها , توسعه , سياستگذاري , مرور نظام مند
چكيده فارسي :
مقدمه: منابع انساني نخبه و كارآمد در عرصه هاي مختلف ملي، نقش حياتي دارند و به همين دليل، مديريت مطلوب آنها بسيار مهم تلقي مي‌شود. مهاجرت نخبگان يا فرار مغزها در بين كشورهاي در حال توسعه از اهميت بالايي برخوردار است، چراكه اين كشورها در فرآيند جريان بين‌المللي سرمايه انساني، سرمايه هاي بيشتري را از دست داده و معمولاً توسعه آنها تحت تأثير اين پديده، كند مي شود. هدف اصلي پژوهش حاضر بررسي ميزان و مكانيسم اثرگذاري مهاجرت نخبگان بر توسعه كشورهاي مبدأ و همچنين ارائه فرصت ها و چالشها براي سياستگذاري در اين زمينه است.
روش‌ها: اين مطالعه به صورت مرور نظام مند و با استفاده از پروتكل PRISMA در بانك هاي اطلاعاتي بين المللي ( PubMed ، Google Scholar و Scopus) و ملي (SID، Magiran وISC ) صورت گرفت. با توجه به استراتژي PICOS، مقالات انتشار يافته تا تير 1398 به دو زبان انگليسي و فارسي با استفاده از تركيبات متنوعي از كليدواژه هاي كليدواژه هاي brain drain، challenges، developed country، development، Migration،elite ،Policy،developing country و معادل فارسي آنهاجستجو گرديد. پس از انجام جستجو و انتخاب مقالات، متن مقالات نهائي با كمك چك ليست PRISMA مورد ارزيابي كيفي قرار گرفت و در نهايت رابطه مهاجرت نخبگان و توسعه و سياستگذاري هاي مربوطه به صورت سنتز روايتي ارائه گرديد.
يافته‌ها: با مرور دقيق جزئيات مقالات نهايي تحليل شده؛ مي توان عوامل و متغيرهاي موثر در سه موضوع اصلي كه محوريت مهاجرت و توسعه را تشكيل مي‌دهند را به الف) فرار مغزها و توسعه، ب) جريان هاي مالي ناشي از مهاجرت نخبگان و ج) نقش جوامع نخبگان مهاجر در توسعه تقسيم كرد. با مرور نظام مند مطالعات، متوجه مي شويم كه تأثيرات بالقوه مهاجرت نخبگان بر توسعه پيچيده و چند بعدي است و نياز به پاسخ چند بعدي از سوي سياستگذاران دارد. تأثيرات مهاجرت نخبگان بسته به نوع كشور، روند اقتصادي و اجتماعي آن كشور، مي تواند مثبت يا منفي باشد و فرصت ها يا محدوديت هايي را براي توسعه اقتصادي، اجتماعي و انساني ايجاد كند.
نتيجه‌گيري: به طور كلي جوامع نخبگان مهاجر مي توانند نقش مهمي در توسعه اقتصادي، اجتماعي و سياسي كشورهاي مبدا خود داشته باشند. جوامع نخبگان مهاجر مي تواند منبع ايده ها، دانش ها و مهارت ها، و سرمايه هاي اجتماعي باشند. ارتباطات و شبكه هايي كه جوامع نخبگان مهاجر با كشور خود دارند مي توانند به عنوان كانال مهمي براي تقويت تأثيرات مثبت مهاجرت بر كشور مبدا عمل كند. با اين وجود هنوز بسياري از كشورهاي در حال توسعه از جمله ايران، از مهاجرت نخبگان متضرر مي شوند. لذا براي محقق شدن تاثيرات مثبت مهاجرت نخبگان، نياز به سياستگذاري هاي همه جانبه، دقيق و جامع است كه مسلماً چالشهايي از جمله نياز به گفتگو و همكاري قابل توجه در سطح بين المللي نيز مطرح خواهد بود.
چكيده لاتين :
Introduction: Elite and efficient human resources play a vital role in the various national arenas
and, therefore, their good management is crucial. Elite migration or brain drain among developing
countries is of great importance, as these countries lose more capital in the process of international
human capital flows, and their development is usually slowed by this phenomenon. The main
purpose of the current study was to investigate the extent and mechanism of the impact of elite
migration on the development of home countries as well as presenting opportunities and challenges
for policymaking in this field.
Methods: The study was systematically reviewed using the PRISMA protocol in international
(PubMed, Scopus, Google Scholar) and national databases (SID, Magiran, ISC). According to
PICOS strategy, published papers until July 2019 in both English and Persian language using a
variety of combinations of keywords such as brain drain, challenges, developed country,
development, migration, elite, policy, developing country and their Persian equivalent was
searched. After searching and selecting articles, the text of the final articles was evaluated with the
help of PRISMA checklist. Finally, the relationship between elite migration and development and
related policies was presented as narrative synthesis.
Results: With a detailed review of the final analyzed papers, factors and variables affecting the
three main issues could be identified that are central to migration and development: a) brain drain
and development; b) the financial flows in the result of elite migration; c) the role of immigrant
elite communities in development. By systematically reviewing the papers, we find that the
potential impacts of elite migration on development are complex and multidimensional which
require multidimensional response from policymakers. The impacts of elite migration can be
positive or negative depending on the country, economic and social trends of the country and create
opportunities or constraints for economic, social and human development.
Conclusion: In general, immigrant elite societies can play an important role in the economic,
social and political development of their home countries. Immigrant elite communities can be the
source of ideas, knowledge and skills, and social capital. Communications and networks of elite
immigrant communities with their home country can serve as an important channel for enhancing
the positive impacts of immigration on the country of origin. However, many developing countries,
including Iran, still suffer from elite immigration or brain drain. Therefore, in order to realize the
positive effects of elite migration, there is a need for rigorous and comprehensive policymaking
that will undoubtedly include challenges such as the need for significant international dialogue and
cooperation.
