تحليل چشم‌انداز ژئوپليتيك ارمنستان در دوره اشكاني؛ با استناد به يافته‌هاي باستان‌شناسي

ارمنستان از ديرباز به‌دليل موقعيت ژئوپليتيك خاص خود، توجه بسياري از اقوام و ملل مختلف را جلب كرده است، به‌‌گونه اي كه اين كشور با موقعيت راهبردي آن به كانون اصلي جنگ هاي ايران و روم در عصر اشكاني بدل شده بود؛ منازعاتي كه سرانجام در دوران حكومت ساسانيان، با تقسيم ارمنستان ميان اين دو قدرت بزرگ به پايان رسيد. ارتش روم بارها در رويارويي با نيروهاي پارتيزان اشكاني در دشت هاي بين النهرين مغلوب و سرانجام براي رفع ناكامي هاي خود، از جغرافياي طبيعي ارمنستان به‌منظور نفوذ و لشكركشي استفاده كرد. به همين منظور و در راستاي اقدامات رومي ها كه اين منطقه را براي لشكركشي به داخل ايران انتخاب نمودند، دولت اشكاني براي مقابله با حملات متناوب آنها، رشته استحكامات تدافعي در گذرگاه هاي طبيعي ورودي به فلات ايران ايجاد كرد. در اين پژوهش، با رويكرد توصيفي تحليلي و با روش ميداني و كتابخانه اي و با استناد به منابع مكتوب تاريخي و داده هاي باستان شناختي كه شامل بررسي قلاع دوره اشكاني و مستندات باستان شناسي بوده به مطالعه ارتباطات و منازعات مابين بين ملل قدرتمند در دوران اشكاني پرداخته شده است. همچنين مطالعه فوق به بازشناسي روابط بين دو امپراتوري مذكور و به‌تبع آن شناخت جغرافيايي سياسي نظامي ارمنستان توجه كرده است. نتيجه به دست آمده نشان دهنده اهميت موقعيت ژئوپليتيك ارمنستان، در روابط سياسي نظامي ايران با كشورهاي همسايه و رقبا بوده است.