تحليل و بررسي سوگ‌سروده‌هاي واقعه منا (با تكيه بر گزيده اشعار «منا منهاي بسياران» و قالب غزل)

رخداد واقعه منا در سال 1394 هـ .ش، كه به كشته شدن شمار زيادي از زائران بيت‌الله‌الحرام منجر شد، به‌عنوان يك فرامتن تاريخي مورد توجّه‌ شاعران ايران قرار گرفت و به شكل‌گيري زيرجرياني نو در سوگ‌سرايي معاصر انجاميد. مجموعه‌اي‌از اين آثار با عنوان «منا منهاي بسياران» به همّت انتشارات «شهرستان ادب» منتشر شد. بسامد غزل در ميان سروده‌ها، زمينه انجام پژوهشي پيرامون رابطه تناظري سطوح متني آن با فرامتن تاريخي منا فراهم آورد. بر اين اساس، سوگ‌سروده‌هاي منا در قالب غزل در سه سطح «موسيقايي، بلاغي(بلاغت سنّتي) وانگاره‌اي» مورد بررسي قرار گرفت. برآيند بررسي‌هاي متني نشان مي‌دهد اين غزل‌ها آثاري معناگرا و فرامتن‌محورند و سطوح سه‌گانه آن در ارتباطي متقابل، بر انتقال صريح و روشن پيام به خواننده تمركز دارند؛ به اين صورت كه دو سطح موسيقايي و بلاغي، با استفاده از ابزارهايي چون تلميح به واقعه عاشورا، دوري از آرايه‌هاي لفظي، بسامد جملات امري با اغراض ثانوي اظهار تأسّف و اندوه و نيز بيان استعاري و تخييلي محدود، در راستاي انگاره اصلي شكل گرفته‌اند كه همان اِخبار و توصيف واقعه منا و پيامدهاي آن است. زيرانگاره‌هاي ديگري نيز چون «تقديس كشته‌شدگان»، «تقريب محتوايي با واقعه كربلا» و «توبيخ و تهديد دست‌اندركاران واقعه منا» در مضمون‌‌پردازي‌ و برقراري ارتباط ميان متن و فرامتن مورد استفاده شاعران قرار گرفته‌اند.