بررسي فرآيندهاي واژه سازي در معادل يابي واژگان علمي فرهنگستان زبان و ادب فارسي انگليسي ـ فارسي

فعّاليت اصلي فرهنگستان زبان و ادب فارسي، با پيشرفت و توسعه كشور در زمينه هاي علمي همراه شده و بر اين مبنا گروه هاي واژه گزيني به واژه هاي علمي و تخصّصي پرداخته اند. طبق مصوّبه سيصد و سي و يكم شوراي فرهنگستان زبان و ادب فارسي، معادل يابي عبارت است از برگزيدن يك واژه يا عبارت يا صورت اختصاري در مقابل لفظ بيگانه. در اين مقاله، به واژه هاي مصوّب فرهنگستان زبان و ادب فارسي براساس رويكردهاي صرفي و زبانشناختي و به منظور ارائه راهكارهاي بهينه، جهت واژه گزيني و واژه سازي اصطلاحات پرداخته ايم. اين مقاله، از نظر هدف، از نوع پژوهش هاي نظري است. روش تحقيق اين مقاله به صورت تحليل محتوا مي باشد. اطّلاعات و مواد اوّليه آن به روش اسنادي و سندكاوي كتابخانه اي از كتب و منابع مرتبط گردآوري شده است كه شامل كلّيه واژه هاي مصوّب فرهنگستان زبان و ادب فارسي دفتر اوّل تا سيزدهم (1395-1376) مي شود. در اين پژوهش، از شيوه تجزيه و تحليل كيفي استفاده شده است. نتايج برگرفته از اين پژوهش نشان مي دهد فرهنگستان از تمام امكانات بالقوّه و بالفعل واژه سازي در زبان فارسي بهره نبرده است و اينكه واژه سازي بر اساس صرف اشتقاقي، بيش از همه چاره كمبود واژگاني فارسي مي باشد. بر اساس يافته هاي تحقيق از 42800 واژه مصوّب با حذف مشتركات، حدود 188 واژه سرواژه، حدود 7 واژه ادغام، حدود 2663 واژه هاي قرضي، حدود 47 واژه مضاعف سازي و حدود 6700 واژه از راه هاي اصلي واژه سازي و بقيه ترجمه قرضي هستند و فرهنگستان زبان و ادب فارسي از قياس و نوآوري براي ساخت واژگان استفاده نكرده است.