نقد و بررسي سيماي فيروز بن يزدگرد دوم در شاهنامه و تواريخ دوره‌ي اسلامي

در پي تبيين جايگاه بخش تاريخي شاهنامه، در اين جستار سيماي فيروز در شاهنامه با تواريخ دوره اسلامي مقايسه و روشن شد كه شاهنامه از نظر تاريخي نيز يكي از منابع موثّق و قابل اعتماد است و در كلّيات، ماجراهاي عهد فيروز با متون تاريخي هم سوست؛ چنانكه شورش فيروز بر برادرش هرمزد و تصاحب سلطنت، قحطي هفت ساله، مردم داري فيروز و مديريت بحران در دوره قحطي، ساختن شهرهايي در زمان فيروز، جنگ فيروز با خوشنواز، شكست فيروز در رويارويي با خوشنواز و كشته شدنش در خندق، گماشتن سوفراي و بلاش در پايتخت در هنگام لشكركشي به سرزمين هياطله، بيست و هفت سال سلطنت فيروز، كين خواهي سوفزاي از خوشنواز و برگرداندن غنائم و اسرا هم در شاهنامه و هم در بيشتر منابع تاريخي آمده است و هم سويي قابل تأمّلي بين شاهنامه و تواريخ عهد اسلامي ديده مي شود. بديهي است كه در برخي جزئيات، اختلاف هايي نيز بين شاهنامه و متون تاريخي وجود دارد؛ چنانكه درباره مدّت قحطي، خاستگاه خشكسالي، مدّت پادشاهي فيروز، تعداد و نام شهرهاي ساخته شده به دست فيروز، كيفيت جنگ او با خوشنواز، كنش او در مواجهه با هرمزد، خاستگاه جنگ او با خوشنواز و افراد همراه او در جنگ با خوشنواز اختلافاتي جزئي بين روايت فردوسي و برخي از منابع تاريخي ديده مي شود كه اين اختلافات جزئي حتّي در بين خود تواريخ دوره اسلامي نيز مشهود است.