بررسي اثرات زيستي اسانس 14 گونه گياهي روي شپشك آردآلود پنبه Phenacoccus solenopsis Tinsley (Hem.: Pseudococcidae) در شرايط آزمايشگاهي

اخيراً تحقيقات زيادي در رابطه با كاربرد اسانس‌هاي گياهي يا اجزاي سازنده آن‌ها به عنوان جايگزين ايمن براي سموم شيميايي متداول انجام شده است. در اين مطالعه اثرات زيستي اسانس 14 گونه گياهي شامل نعناع فلفلي، كلپوره، رزماري، نعناع گربه‌اي، پونه، ريحان، نعناع خوراكي، بادرشبويه، مرزه خوزستاني، مرزنگوش، مورد، اكاليپتوس، شيشه‌شور و جاشير روي پوره سن يك و حشرات بالغ شپشك آردآلود پنبه در شرايط آزمايشگاهي در دماي 1± 25 درجه سلسيوس و رطوبت نسبي 5 ± 65 درصد و دوره‌ نوري 16 ساعت روشنايي و 8 ساعت تاريكي ارزيابي شد. اسانس‌هاي گياهي با استفاده از دستگاه كلونجر و با روش تقطير با آب استخراج شدند. در اين پژوهش مشخص شد كه اسانس پونه، نعناع فلفلي، نعناع خوراكي و نعناع گربه‌اي روي پوره سن يك با LC50 معادل 113.49، 129.74، 163.04 و 193.05 پي‌پي‌ام بيشترين كشندگي را داشتند. همچنين اسانس گياهان پونه، نعناع فلفلي، جاشير و مرزه خوزستاني به ترتيب با LC50 معادل 370.12، 400.58، 413.87 و 430.81 پي‌پي‌ام بيشترين كشندگي را روي بالغين شپشك داشتند. اسانس پونه در غلظت LC30 و LC40 به ترتيب با 83.33 و 93.33 درصد دوركنندگي داراي بيشترين خاصيت دوركنندگي روي حشرات بالغ بود. در آزمايش بررسي دوام اسانس‌ها روي پوره سن يك و حشرات بالغ شپشك آردآلود پنبه، مشخص شد كه با گذشت زمان اثر سميت اسانس‌ها كاهش مي‌يابد. اسانس گياه پونه بالاترين دوام را روي پوره سن يك (9.97 روز) و حشرات بالغ شپشك (17.74 روز) داشت. بر اساس نتايج به دست آمده، در بين اسانس‌هاي مورد مطالعه، بيشترين اثر حشره‌كشي در اسانس پونه مشاهده گرديد.