مقايسه پارامترهاي مورفولوژيك و مورفومتريك در نماتودهاي جنس همونكوس جدا شده از نشخواركنندگان اهلي جنوب شرق ايران

زمينه مطالعه: نماتودهاي جنس همونكوس توانايي بالايي درايجاد تغييرات ژنتيكي و مورفولوژيك از خود نشان مي‌دهند، به راحتي مي‌توانند شرايط زندگي خود را در بدن ميزبان‌هاي متنوع سازگار كرده و به حيات خود در شرايط مختلف ادامه دهد. هدف: مطالعه و مقايسه مورفولوژيك و مورفومتريك نماتودهاي جنس همونكوس در نشخواركنندگان اهلي جنوب شرق ايران و مقايسه اين پارامترها با نتايج مطالعات انجام شده در ساير نقاط جهان. روش كار: در طول يك دوره يك ساله تعداد 100 عدد كرم بالغ همونكوس (50 عدد نر و 50 عدد ماده) از هر كدام از نشخواركنندگان اهلي (گوسفند، بز، گاو، شتر)  مناطق نهبندان (خراسان جنوبي)‌، زابل و زاهدان (سيستان و بلوچستان) در جنوب شرقي ايران اخذ شد. پارامترهايي شامل طول كرم‌ها (‌هر دوجنس نر و ماده)، طول گوبرناكولوم، طول اسپيكول‌ها، فاصله خار تا انتهاي خلفي اسپيكول چپ و راست،  فاصله خار راسي تا انتهاي قدامي انگل و همچنين ابعاد تخم‌ها از نظر طول و عرض مورد اندازه‌گيري دقيق قرار گرفتند. مقطع عرضي از  يك سوم قدامي تمامي انگل‌ها اخذ شده و تعداد تيغه‌هاي طولي كوتيكول (سينلوف) در آن‌ها شمارش گرديد. در تجزيه و تحليل نتايج اين مطالعه مقايسه ميانگين اندازه پارامترها در همونكوس‌هاي دام‌هاي مختلف انجام شد و در اين خصوص از آناليز واريانس يكطرفه (One Way Anova) و آزمون تكميلي Tukey استفاده گرديد ،همچنين  پارامترهاي مورد مطالعه با نتايج انتشار يافته توسط Soulsby در سال 1982 به عنوان يك منبع استاندارد جهاني مقايسه شدند و در اين خصوص از آزمون One Sample T Test استفاده شد. نتايج: برخي از پارامترها مثل طول اسپيكول‌ها، فاصله خار تا انتهاي خلفي اسپيكول راست و الگوي سينلوف در همونكوس‌هاي اخذ شده از گوسفند و بز دال بر شباهت اين انگل به گونه پلاسه‌اي با منشأ گاوي دارد. همچنين اختلاف معني‌دار آماري در ساير پارامترها نشاندهنده پلي مورفيسم بالا در همونكوس‌هاي اين منطقه از كشور است. نتيجه گيري نهايي: به نظر مي‌رسد دليل وجود اين پلي مورفيسم‌ها خصوصاً در نمونه‌هاي اخذ شده از گوسفند و بز به دليل تلاقي و جفتگيري‌هاي متعدد اين انگل‌ها با همونكوس‌هاي غير بومي با منشأ گاوهاي وارداتي از كشورهاي مجاور باشد.