مطالعه اثرات تجويز خوراكي نانو ذرات نقره بر برخي بافت‌هاي حياتي ماهي زبرا (Danio rerio)

زمينه مطالعه: در سال‌هاي اخير فن‌آوري نانو بويژه استفاده از اين مواد در آبزي پروري گسترش يافته كه داراي تأثيرات مثبت و منفي بر روي آبزيان است. هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر كاربرد و اثرات استفاده مستقيم (تجويز خوراكي) نانو ذرات نقره در جيره غذايي ماهي زبرا (Danio rerio) مي‌باشد. روش كار: براي سنجش استاندارد بودن نانو ذرات نقره مورد استفاده توسط روش‌هاي TEM، SEM، EDX و طيف سنجي UVVis، در شرايط آزمايشگاهي ويژگي‌هاي اين كلوئيد با موفقيت ارزيابي گرديد. در مطالعه سميت حاد (LC50 96 ساعته) تعداد 540 ماهي زبرا ( ميانگين وزن g 0.5± 2)، به 9تيمار در سه تكرار كه در معرض غلظت‌هاي mg/kgfood 0، 10، 50، 100، 200، 400، 600، 800 و 1000 قرار گرفتند، تقسيم گرديدند (OECD، 2000). پس از تعيين غلظت كشنده به منظور بررسي ضايعات ميكروسكوپي بافت‌هاي كبد، روده، آبشش و كليه ماهي زبرا از غلظت هاي زير كشنده (100mg/kgfood، 400، 600 و 800) استفاده گرديد. ماده مورد استفاده بصورت همگن با خوراك ماهي زبرا مخلوط شده و به مدت 8 هفته ماهي‌ها با خوراك مخصوص هر تيمار تغذيه گرديدند. سپس به منظور سنجش نانو ذرات نقره در بافت‌هاي ماهي از روش هضم مرطوب، با كمك دستگاه كوره گرافيتي استفاده گرديد. نتايج: بر اساس نتايج آزمون هاي سم شناسي حاد ميزان LC50 96 ساعته نانو ذرات نقره در 24، 48، 72 و 96 ساعت به ترتيب mg/kgfood 804.601 ، 486.637، 323.696، 195.208 محاسبه گرديد. مهمترين ضايعات ميكروسكوپي و هيستوپاتولوژيك به ترتيب در بافت‌هاي كبد؛ (پرخوني عروق و سينوزوئيدها، دژنراسيون هپاتوسيت‌ها)، روده؛ (همجوشي قسمت‌هايي از لايه هاي مخاطي روده، تنگ شدن مجراي روده) آبشش و در كليه نيز مشاهده گرديد. بيشترين تجمع زيستي نقره به ترتيب در بافت‌هاي كبد، آبشش و ماهيچه اتفاق افتاد (0.05 p). نتيجه گيري نهايي: با توجه به آسيب‌هاي مشاهده شده، استفاده از اين نانو ذرات در آبزي پروري و تغذيه ماهيان با اين نانو ذرات به عنوان يك ماده ضد ميكروبي و نيز رهايش آن‌ها به محيط زيست توصيه نمي‌شود.