شيوع فروپاشي كلني‌ زنبورعسل و ارتباط آن با آلودگي به گونه‌هاي نوزما و اقليم در زنبورستان‌هاي ايران

زمينه مطالعه: فروپاشي كلني‌هاي زنبورعسل (Colony Collapse Disorder) پديده مرموزي است بطوري‌كه زنبوران كارگر به‌صورت ناگهاني از كندوها ناپديد مي‌شوند. هدف: اين مطالعه با هدف بررسي شيوع CCD و ارتباط آن با آلودگي زنبوران به گونه‌هاي نوزما و اقليم‌هاي متفاوت انجام شد. روش كار: مطالعه حاضر به‌صورت مقطعي در فاصله زماني فروردين تا مهر 1395 به‌مدت 6 ماه انجام شد. تعداد 183 زنبورستان واقع در استانهاي مختلف كشور به روش نمونه‌گيري خوشه‌اي انتخاب و از 5 درصد كلني‌هاي هر زنبورستان به‌صورت تصادفي نمونه‌برداري و نمونه‌هاي زنبور بالغ براي تعيين آلودگي به گونه‌هاي نوزما با روش PCR آزمايش شدند. داده‌هاي حاصل با آزمون آماري مربع كاي با استفاده از نرم‌افزار آماري SPSS نسخه 21 آناليز و در تمامي آناليزها (0.05≥P) به عنوان سطح معني‌داري در نظر گرفته شد. نتايج: بر اساس نتايج، شيوع CCD در زنبورستان‌هاي مورد مطالعه 26/8 درصد بود. شيوع اين پديده‌ در اقليم مرطوب (20/5 درصد)، نيمه‌ مرطوب (16/1 درصد)، خيلي مرطوب (22/7 درصد)، خشك (38/2 درصد)، نيمه خشك (43/8درصد) و مديترانه‌اي (16 درصد) بوده و شيوع آن در اقليم‌هاي مذكور از نظر آماري تفاوت معني‌داري با يكديگر داشت (P 0/05). نوزما سرانه با شيوع 46/4درصد تنها گونه نوزما در زنبورستان‌هاي مورد مطالعه بود؛ در حالي‌كه نوزما آپيس نه به‌صورت آلودگي خالص و نه به‌صورت آلودگي همراه با نوزما سرانه وجود نداشت. بر اساس يافته‌ها كلني‌هاي داراي علائم و بدون علائم  CCDاز لحاظ وجود يا عدم نوزما سرانه تفاوت آماري معني‌داري نداشتند .(P 0/05). نتيجه‌گيري نهايي: يافته‌هاي اين مطالعه نشان دهنده تأثير اقليم بر شيوع پديده فروپاشي كلني‌ها مي‌باشد كه مي‌تواند ناشي از تأثير اقليم بر منابع چراي زنبور بوده باشد. با وجود يافته اخير، نوزما سرانه با اين پديده ارتباطي نداشته و به‌نظر مي‌رسد اين انگل به تنهايي نمي‌تواند مسبب CCD باشد. با اين وجود مطالعه‌هاي ديگر به منظور بررسي اثرات متقابل اقليم و ساير عوامل احتمالي مسبب پديده فروپاشي كلني‌ها لازم مي‌باشد.