واكاوي پيامدهاي خزش شهري در سكونتگاه‌هاي روستايي پيراموني (مورد مطالعه: روستاهاي جنوب كلانشهر تهران)

كلانشهرها به‌دليل تمركز فوق‌العاده قدرت، سرمايه و جمعيت به شكل افقي به مراكز پيراموني كشيده مي‌شوند و اين توسعه فيزيكي، اغلب به صورت ناموزون شكل گرفته و باعث بروز مشكلات زيادي همچون تغيير كاربري اراضي، دگرگوني‌هاي اجتماعي ـ اقتصادي، طبيعي و در نتيجه بروز مسائل زيست‌محيطي مي‌شود. عواملي مانند رشد شهري، ارزش زمين و تراكم توسعه از عوامل اساسي شكل‌گيري خزش شهري به‌شمار مي‌روند كه ساختار دروني شهرها را دگرگون كرده و باعث گسترش شاخص‌هاي شهري به‌صورت ناهمگن در نواحي پيراموني شده ‌ و اين نواحي را تبديل به فضاهاي بي‌برنامه مي‌كند. در اين پژوهش، الگوهاي خزش شهري و تحليل تغييرات به‌‌وجود آمده طي سه دوره به‌وسيله سيستم اطلاعات جغرافيايي و سنجش از دور و با استفاده از داده‌ها و تصاوير ماهواره اي لندست TM سال 1986 و +ETM  سال 2000 و +ETM سال 2014 (1365-1379-1393) هجري شمسي انجام شد. يافته‌هاي اين تحقيق نشان مي‌دهد كه طي سه دوره گذشته، ساخت‌و‌سازهاي مسكوني در اين ناحيه به‌طور چشمگيري افزايش پيدا كرده است. به‌طوري‌كه مساحت اين ساخت‌و‌سازها از4.89  درصد در سال 1986 به 10.3 درصد در سال 2014 افزايش پيدا كرده  و در مقابل، مساحت اراضي زراعي از61.33  درصد در سال 1986 به 44.7 درصد در سال 2014 كاهش يافته است. البته ساخت‌و‌سازهاي پراكنده و خزش شهري در ناحيه مورد مطالعه به‌صورت الگوي خزش گسسته بوده كه باعث رخداد ناپايداري در بخش كشاورزي و اقتصاد روستايي ناحيه شده ‌ است. همچنين گسترش شبكه راه‌ها، بزرگراه‌ها، شبكه برق و ساخت‌و‌سازهاي غيرمسكوني، خزش شهري گسسته را در  ناحيه مورد مطالعه تشديد كرده است. لذا به منظور كاهش ناپايداري كشاورزي و تغيير كاربري اراضي ارزشمند كشاورزي و مرتعي، توجه به برنامه‌ريزي يكپارچه كاربري زمين در كنار برنامه‌ريزي يكپارچه شهري و روستايي، پيشنهاد مي‌شود.