ارزيابي و پيش‌بيني روند تغييرات مكاني كاربري زمين در حوزه تالاب انزلي با استفاده از مدل LCM

فعاليت‌هاي طبيعي و انساني در مناطق ساحلي، باعث تغييرات پوياي كاربري و پوشش زمين مي‌شود. رشد سريع جمعيت در اين مناطق، باعث تسريع در روند تغيير كاربري‌ها و پوشش طبيعي زمين و انتقال به كاربري‌هاي مسكوني و توسعه زيرساخت‌ها مي‌شود. اين پژوهش، به‌منظور بررسي و مدل‌سازي تغييرات كاربري زمين در حوزه تالاب انزلي بين سال‌هاي 1975 تا 2015، با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي و پيش‌بيني تغييرات احتمالي كاربري زمين در سال 2045 با استفاده از مدل LCM انجام شده است. به منظور دستيابي به تغييـرات كمي و كيفـي رخ‌داده در منطقه مورد مطالعه، نقشه‌هاي كاربري حوزه آبخيز تالاب انزلي از تصاوير ماهواره لندست سال‌هاي 1975، 1989، 2000 و 2015 استفاده شده است. بر اين اساس، شش طبقه كاربري كشاورزي، مرتع، جنگل، اراضي تالابي، اراضي مسكوني و تالاب با استفاده از روش طبقه‌بندي الگوريتم حداكثر احتمال مـدنظـر قـرار گرفـت.  ارزيابي صحت نقشه‌هاي كاربري زمين مستخرج از تصاوير ماهواره‌اي به دو صورت دقت كلي و ضريب كاپا به ترتيب برابر 87 درصد و 0.71 با استفاده از 323 نقطه از طريق الگوريتم نمونه‌گيري لايه‌اي تصادفي محاسبه شد. تجزيه و تحليل ماتريس تشخيص تغييرات نشان مي‌دهد كه در طي دوره زماني 1975 تا 2015 كل تغييرات و انتقال كاربري‌هاي مختلف به يكديگر 76648.14 هكتار است. بيشترين تغييرات بين كاربري‌هاي مختلف در طي اين زمان مربوط به انتقال كاربري‌هاي مختلف به كاربري كشاورزي به ميزان 49827.69 هكتار است كه اين ميزان معادل 65 درصد كل تغييرات كاربري‌هاي مختلف است. در تغيير كاربري‌هاي صورت گرفته به كشاورزي، كاربري‌هاي جنگل (64 درصد)، مرتع(16 درصد)، اراضي تالابي (10 درصد)، تالاب(8 درصد) و مناطق مسكوني (2 درصد) بيشترين سهم را دارند. در طول مدت مطالعه، گسترش كاربري مسكوني همواره روندي مثبت و منطبق بر افزايش جمعيت داشته است. مدل‌سازي پتانسيل انتقال با استفاده از شبكه عصبي مصنوعي و استفاده از 7 متغير و 8 زير مدل انجام شد. نتايج مدل‌سازي با استفاده از شبكه عصبي در اكثر سناريوها صحت بالايي (60.14 تا 88.73 درصد) را نشان داد. به منظور بررسي صحت مدل‌سازي ضريب كاپاي استاندارد (0.8948) و مقادير خطاي Null Successes  (77.9 درصد), Hits (3.1 درصد), Misses (15.9 درصد), False Alarms (3.1 درصد) محاسبه و وضعيت صحت براي موقعيت و كميت پيكسل‌هاي هر طبقه به دست آمد. نسبت Hits به كل پيكسل‌هاي تغيير كرده (14.2) بيانگر قابل‌قبول بودن نتايج مدل در پيش‌بيني تغييرات كاربري زمين است. مقايســه نتايج حاصــل از تبديل و تغيير كلاس‌ كـاربري‌هـاي زمين در دوره زمـاني 2015 تـا 2045 (پيش‌بيني‌شده) در منطقه، نشـــان مي‌دهد اگر روند بهره‌برداري از ســـرزمين با شـــيوه مديريت فعلي ادامه يابد، 10036.26 هكتار اراضي جنگلي به اراضي كشاورزي (67.69 درصد)، مرتع(32.04 درصد)، مناطق مسكوني(0.16 درصد) و اراضي تالابي تبديل مي شود و با احتساب انتقال ساير كاربري‌ها به كاربري جنگل در مجموع در طول اين مدت، شاهد كاهش 9963.36 هكتار جنگل خواهيم بود. به طور كلي در اين مدت اراضي كشاورزي، مرتع و مناطق مسكوني افزايش يافته و كاربري‌هاي جنگل، تالاب و اراضي تالابي كاهش خواهد داشت.