طبقه‌‌‌بندي تكواژهاي تصريفي زبان فارسي بر اساس مدل چهارتكواژ

هدف از انجام تحقيق حاضر، ارائۀ طبقه‌‌‌بندي نويني از تكواژهاي تصريفي زبان فارسي در چارچوب مدل «چهارتكواژ» مي‌‌باشد. مدل چهارتكواژ يك مدلِ توليد بنيان است. تكواژها در اين مدل با توجه به انتخاب‌‌‌شان در سطوح مختلف توليد انتزاعي گفتار، به يك نوع تكواژ محتوايي و سه نوع تكواژ نظام‌‌مند تقسيم مي‌‌‌‌شوند. با استناد به شواهد و ملاك‌‌‌هايي از زبان فارسي و طبق معيارهاي مدل چهارتكواژ، «تكواژهاي نفي و سببي‌‌‌ساز فعل فارسي»، همچنين «مشخصه‌‌هاي تصريفي جهت و وجه امري آن سازه»، به‌‌علاوه «تكواژ جمع اسم»، «وندهاي تفضيلي و عالي صفت» و «تكواژ تفضيلي قيد»، به گروه تكواژهاي نظام‌‌مند متقدم تعلق دارند؛ زيرا اين سازه‌‌ها اطلاعات مفهومي را به هستۀ خود (فعل، اسم، صفت و قيد) مي‌‌افزايند و به‌‌صورت غيرمستقيم توسط هسته انتخاب مي‌‌‌گردند. اما سازه‌‌هايي كه ويژگي‌‌هاي شخص و شمار، زمان، نمود و وجه التزامي فعل فارسي را به نمايش مي‌‌‌‌گذارند، در گروه تكواژهاي نظام‌‌‌مند بيروني متأخر جاي مي‌‌‌‌گيرند؛ چراكه اين سازه‌‌ها براي تجلي در روساخت به اطلاعات خارج از فرافكني بيشينۀ خود وابسته هستند و يا با سازه‌‌هاي ديگر در جمله هم‌‌نمايه‌‌اند. طبقه‌‌بندي تكواژها در چارچوب مدل چهار تكواژ، طبق فعال شدن و انتخاب تكواژها در سطوح و لايه‌‌‌هاي انتزاعي توليد گفتار انجام شده‌است و مي‌‌‌تواند در تبيين ابعاد گوناگون مسائل زباني (مانند ترتيب فراگيري تكواژها) كارآيي داشته‌باشد.