مقايسه عناصر اجرايي در نقالي و تعزيه‌خواني

نقالي شاهنامه و تعزيه‌خواني از هنرهاي بومي ايران هستند كه از ديرباز تاكنون طرفداران بسياري داشته‌اند. اين دو هنر، عناصر اصلي نمايش را يكجا به روي صحنه مي‌برند و گزارشي هنرمندانه و موسيقايي از جدال‌‌هاي تاريخي مذهبي و پهلواني ارائه مي‌كنند. جستار حاضر با شيوه توصيفي مقايسه‌اي، دو هنر نقالي و تعزيه‌خواني را از ديد عناصر اجرايي مورد سنجش قرار مي‌دهد. دو هنر مذكور داراي شباهت‌‌هايي همچون: تقسيم دوگانه آواها يعني: 1. «آواهاي مختلف نقال در نمايش» و 2. «تقسيم بازيگران تعزيه به دو دسته مخالف‌خوان‌‌و موافق‌خوان»، «ايجاد جريان موضوعي واحد در زمينه  ستيز حق و باطل و خير و شر» و‌‌ «همچنين نگاشتن نمايش صحنه در نسخه و طومار» است. از سوي ديگر، تعداد بازيگر، چهره ظاهري بازيگران، داشتن لباس مخصوص و موسيقي ميان‌متن از وجوه افتراق بين دو هنر نقالي و تعزيه است. يافته‌هاي پژوهش اين انگاره را نيز سامان مي‌دهد كه تعزيه، گونه‌اي منشعب از هنر نقالي است. اما نمايش تعزيه به واسطه جريان يافتن آيين و مذهب در جوهره آن، در ميان مردم بيشتر جلوه يافته و صورت ساخته پرداخته آن، روند رو به رشدي را طي كرده‌است و نسبت به نقالي، نمود شكوهمندتري را در عناصر اجرايي داشته‌است.