تحليل، بررسي و تبعات ميزان توجه به نظام‌هاي بهره‌برداري كوچك و بزرگ در سال‌هاي قبل و بعد از انقلاب

هدف اين مقاله شناسايي سمت و سوي برنامه هاي توسعه كشاورزي در 6 برنامه عمراني قبل از انقلاب و 5 برنامه توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي بعد از انقلاب از منظر توجه به نظام هاي بهره برداري كشاورزي بزرگ و يا كوچك است. براي اين منظور در مقطع مورد مطالعه با استفاده از روش تحقيق كتابخانه اي، گزارش برنامه هاي مورد نظر مورد مطالعه قرار گرفت. اسناد مورد بهره برداري در تحقيق از لحاظ نقد دروني و بيروني مورد تأييد مي باشند. نتايج به دست آمده نشان مي دهد كه در سال هاي قبل از انقلاب و در برنامه هاي عمراني اول تا پنجم سمت و سوي دولت غالباً معطوف به توسعه واحدهاي بهره برداري بزرگ در مقايسه با واحدهاي دهقاني بوده است و همين امر موجب تحميل شرايط سخت به واحدهاي كوچك گرديد. اما، در برنامه ششم عمراني دولت سياست هاي خود را تغيير و واحدهاي دهقاني را مورد حمايت قرار داد. در سال هاي بعد از انقلاب و در برنامه هاي با عنوان توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي شاهد سمت گيري بيشتر دولت به سمت واحدهاي بهره برداري بزرگ هستيم و فقط در برنامه پنجم است كه اين جهت گيري تا حدي و از طريق حمايت دولت از يكپارچه سازي اراضي كشاورزي كوچك تعديل مي شود. به اين ترتيب، عدم حمايت و تضعيف واحدهاي كوچك به عنوان نظام بهره برداري غالب در سال هاي قبل و بعد از انقلاب موجب ناپايداري و آسيب پذيري اين واحدها از ابعاد گوناگون بوده است.