تغييرات زماني و مكاني مولدين گرد و غبار در رخداد ديدهاي فوق بحراني در اهواز

با توجه به نرخ پيشرفت اراضي مستعد توليد گردوغبار داخلي، تداوم خشكسالي و روند روبه رشد تغييرات اقليمي، روند وقوع ديدهاي فوق بحراني يعني ميدان ديد افقي100 متر در استان خوزستان، افزايشي مي‌باشد.. در اين مطالعه تاثير سمت و سرعت باد در وقوع اين پديده در كلان شهر اهواز با توجه به اراضي مولد گردوغبار داخلي بررسي شده است. ابتدا براي يك دوره آماري 15 ساله مشترك، وقوع ميدان ديد 100 متر پهنه‌بندي شده و نقاط بحراني‌تر از لحاظ فراواني رخداد اين پديده مشخص شده است. روند تغييرات بلند مدت سالانه و توزيع ماهانه رخدادها براي يك دوره آماري 65 ساله از سال 1952-2017 براي ايستگاه سينوپتيك اهواز ترسيم شد. با توجه به اهميت شرايط جو پايدار و آرام در رخداد ميدان ديد 100 متر توزيع ماهانه و ساعتي رخدادهاي 100 متر ايستگاه اهواز در شرايط جو پايدار و هواي آرام بررسي شد. با استفاده از نرم افزار WR-PLOTعلاوه بر گلغبار كلي بلندمدت سالانه، توزيع فصلي سمت و سرعت رخدادها استخراج و گلغبار مربوط به هر فصل ترسيم و تجزيه و تحليل شد. نتايج نشان داد تعداد سالانه رخدادهاي ميدان ديد100 متر روند افزايشي و از نظر توزيع ماهانه بيشتر در فصل سرد رخ مي دهند؛ به طوري كه ماه‌هاي ژانويه، دسامبر و فوريه بيشترين تعداد رخدادها و در ماه ژوئن و ژولاي كمترين تعداد رخدادهاي مربوط به ميدان ديد 100 متر رخ مي‌دهد. توزيع فصلي مربوط به سمت و سرعت باد طي رخداد ديدهاي 100 متر نشان داد كه در فصل گرم بيشتر رخدادها از سمت غرب و شمال غرب و در فصل سرد بيشتر از سمت جنوب و جنوب شرق رخ مي دهند. در فصل سرد سال به علت سنگيني هواي سرد و وقوع پديده اينورژن، رخداد ديد 100 متر بويژه در ساعت شش صبح به وقت محلي بيشتر رخ داده است. به علت نقش دوگانه باد در برداشت و رسوب گذاري ذرات گردوغبار ارتباط قوي مستقيم ويا معكوسي بين ميدان ديد 100 متر و سرعت باد مشاهده نشد. در مجموع در 83 درصد موارد رخداد ميدان ديد افقي 100 متر در ساعات قبل از ظهر رخ داده است. در 61.8 درصد موارد رخداد اين پديده در شرايط هواي كاملا پايدار و جو آرام رخ داده كه در واقع فرصت فرونشيني را براي ذرات گردوغبار فراهم نموده است. آگاهي از توزيع زماني و مكاني رخداد ديد فوق بحراني 100 متر در برنامه ريزي هايي از قبيل عمليات كنترل كانون هاي ريزگرد و همچنين برنامه پرواز هواپيما و تعطيلي مدارس و  مراكز دولتي مي تواند مفيد باشد.