بررسي تناسب اراضي در نواحي زراعي- زيستگاهي آبيك براي زراعت‌ گندم و جو ديم

يكي از ابزارهاي مؤثر براي شناخت توانمندي‌هاي اراضي و اختصاص آن ها به بهترين و سودآورترين انواع بهره‌برداري، پهنه‌بندي زراعي زيستگاهي است. محدوده ي مطالعاتي به وسعت 16618 هكتار در شهرستان آبيك در شرق استان قزوين قرار دارد. براي پهنه‌بندي نواحي زراعي زيستگاهي منطقه مطالعاتي از تصاوير ماهواره‌اي و سيستم اطلاعات جغرافيايي استفاده شد. پس از پهنه‌بندي زراعي اقليمي ( بر اساس نقشه‌هاي هم باران، هم دما و طول دوره رشد) و پهنه‌بندي زراعي خاكي ( بر اساس نقشه‌هاي خاك، شيب و كاربري اراضي)، در نهايت 43 پهنه زراعي زيستگاهي به دست آمد. تعداد 24 واحد نقشه  بر اساس مطالعه خاكشناسي در منطقه استخراج شد. مشخصات اقليم، خاك و توپوگرافي هر پهنه با نياز‌هاي رويشي گندم و جو ديم مقايسه و كلاس‌هاي تناسب اراضي با استفاده از روش پارامتريك (ريشه دوم) تعيين شد. پتانسيل توليد اراضي (عملكرد پيش‌بيني شده) محصولات در هر يك از پهنه‌ها، تعيين شد. نتايج نشان داد عملكرد پيش‌بيني شده براي گندم ديم بين 342/1 تا 2992/3 كيلوگرم در هكتار و عملكرد پيش‌بيني شده براي جو ديم بين 454/7 تا 4042/6 كيلوگرم در هكتار برآورد شد. در حاليكه عملكرد زارعين نسبت به عملكرد پيش‌بيني شده بسيار پايين‌تر است. نتايج نشان داد كه منطقه مورد مطالعه براي كشت گندم از نظر اقليمي نامناسب و براي جو داراي تناسب بحراني است كه دليل آن كم بودن مقدار بارندگي طي سيكل رشد است. علاوه بر محدوديت اقليم؛ محدوديت‌هاي شيب، سنگريزه و عمق خاك در شمال منطقه، همچنين شور و سديمي بودن اراضي و گچ در جنوب منطقه نيز مهمترين عوامل محدود كننده براي رشد محصولات مورد نظر است. در صورت كشت ديم در منطقه مورد مطالعه، محصول جو مناسب و در عجب بعدي گندم معرفي مي‌شود. با توجه به كمبود بارندگي در انتهاي سيكل رشد محصولات گندم و جو ديم، مي‌توان با تأمين آب به وسيله‌ي آبياري تكميلي، عملكرد محصولات را افزايش داد.