اثبات عالم خارج از ديدگاه علامه طباطبايي

اثبات عالم خارج يا به‌عبارتي عالمي مستقل از مدرِك، از مسائل اساسي، پرماجرا و جريان‌ساز در عالم تفكر بوده است و تأثيرات مهمي نيز در زندگي اجتماعي بشر داشته است. جريان هايي همچون سوفيسم، ايد‌ئاليسم و گونه هاي مختلف شكاكيت و جريان هاي كوچك برآمده از آنها، برخاسته از نوع واكنش انديشمندان با اين مسئله بوده است. اين تعامل در موارد بسياري وابسته به موضع معرفت‌شناختي آنها دارد؛ بدين معنا كه با انكار يا پذيرش برخي از راه هاي معرفت، عالم خارج نيز قلمرو متفاوتي خواهد داشت. اينكه واقعيتي مستقل از ذهن انجام پذيرد و در صورت تحقق، مادي يا غيرمادي و يا ذهني يا فراتر از ذهن باشد، در تعيين قلمرو عالم خارج نقشي اساسي دارد. انكار يا فروكاستن واقعيت به امور ذهني و همين‌گونه عادت روان شناختي كه موجب شكاكيت مي شود، پاسخي منطقي و استوار نياز دارد. ازاين‌رو در اين نوشتار، نگارنده بنا دارد، ديدگاه علامه طباطبايي را در اين زمينه بررسي كند. چهار استدلال بر اثبات جهان خارج از ذهن كه علامه در آثار گوناگون خود به آنها پرداخته است، بررسي شده است. نگارنده در ابتدا نيم‌نگاهي به ديدگاه فيلسوفان و انديشمندان صاحب‌نام در اين زمينه خواهد داشت و سپس ديدگاه علامه طباطبايي را بررسي مي‌كند. بيان استدلال هاي ايشان، بررسي استدلال ها از حيث قلمرو و محدودۀ مورد اثبات، از لحاظ اينكه آيا استدلال هاي ايشان تنها عالم جسماني را اثبات مي كند يا فراتر از آن است، از مباحث مورد تأكيد در اين نگاشته خواهد بود.