بررسي اثر ميزان و سهم فتوسنتز جاري بر عملكرد دانه ژنوتيپ‌هاي برنج هوازي تحت تأثير دور‌هاي مختلف آبياري در منطقه شمال خوزستان

به منظور بررسي اثر دور هاي مختلف آبياري بر عملكرد دانه و فتوسنتز جاري ژنوتيپ هاي برنج، آزمايشي به صورت كرت‌هاي خرد شده، در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار به مدت دو سال (1393 و 1394) در استان خوزستان اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي شامل بود بر چهار دور آبياري (يك، سه، پنج و هفت روزه) و 12 ژنوتيپ برنج كه به ترتيب در كرت هاي اصلي و فرعي قرار داشتند. نتايج تجزيه مركب نشان داد كه سطوح اصلي دور آبياري، ژنوتيپ و اثر متقابل اين دو، بر كليه صفات مورد بررسي اثر معني داري در سطح يك درصد داشتند. ميزان و سهم فتوسنتز جاري در دور آبياري سه روزه داراي بيشترين ميزان نسبي، نسبت به ديگر تيمارها به ترتيب با متوسط عملكرد 4586.9 كيلوگرم در هكتار و 89.3 درصد بود. همچنين با توجه به همبستگي مثبت و بسيار بالاي عملكرد دانه با صفات ميزان و سهم فتوسنتز جاري به ترتيب با ضرايب **0.9=r و **0.5=r مي توان نتيجه گرفت كه دليل اصلي افزايش عملكرد دانه ژنوتيپ هاي برنج در دور آبياري مزبور افزايش صفات مرتبط با فتوسنتز جاري و تخصيص بيشتر مواد حاصل از فتوسنتز به مخزن اصلي گياه مي باشد به گونه اي كه ژنوتيپ IR 81025-B-327-3 در دور آبياري سه روزه كه بيشترين ميزان فتوسنتز جاري را داشت، با بالابودن نسبي سهم و راندمان فتوسنتز جاري از بيشترين عملكرد دانه با متوسط 6555.1 كيلوگرم در هكتار برخوردار بود. احتمالاً دليل افزايش عملكرد ژنوتيپ هاي برنج با تحمل بيشتر به خشكي، بويژه در دور آبياري سه روزه، را مي توان به دليل توانايي منبع برگ در افزايش صفات مورد بررسي و بالا بودن حجم مخزن در دريافت كامل مواد فتوسنتزي ناشي از فرايندهاي مرتبط با اين صفات دانست.