عنوان مقاله :
تبيين و تحليل پاسخ هاي صدرالمتألهين و علامه طباطبائي (ره) به مدعايِ شكاكان يونان باستان درباره «ناتواني حس و عقل از ادراك»
پديد آورندگان :
مؤمني شهركي ، حسام الدين دانشگاه قم , خسروپناه ، عبدالحسين پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي - گروه فلسفه
كليدواژه :
صدرالمتألهين , علامه طباطبائي , شكاكان يونان باستان , امكان معرفت , ناتواني حس و عقل
چكيده فارسي :
شكاكيت كه اعتقاد به عدم امكان معرفت داشته است، در مقاطع مختلف تاريخ فلسفه با چهره هاي متنوع و گوناگوني بروز يافته است. اگرچه شكاكيت همراه خود آثار مخرب فراواني به بار آورده و در برخي برهه هاي تاريخ ضربه هاي سنگيني بر فلسفه و انديشه وارد كرده است، اما بايد اذعان نمود كه شكاكان، ما را در نيل به فهم و تحليل دقيق مباحث معرفت شناسي ياري نموده اند. يكي از شبهه هايي كه شكاكان يونان باستان بر استواري شكاكيت و عدم امكان معرفت مطرح نموده اند، «ناتواني حس و عقل از ادراك» است. صدرالمتألهين اين شبهه شكاكان يونان باستان را پاسخ داده است؛ او شكستن خطاي حواس را به حس مشترك و حل خطاي خيال را به عقل ارجاع داده است. همچنين خطاي عقل را با ارجاع به «اصل استحاله اجتماع نقيضين» و بازگشت علوم حصولي به حضوري، حل كرده است. نگارندگان در گام بعدي به تبيين ديدگاه علامه طباطبائي از چيستي و نشاندادن مقام وقوع خطا و «اصل اجتماع و ارتفاع نقيضين»، پرداخته و در پايان پاسخ هاي ملاصدرا و علامه را مورد تحليل و بررسي قرار دادهاند.