ارزيابي شاخص‌هاي فضاي معماري ساختمان‌هاي تجاري بزرگ‌مقياس با رويكرد تهديدات و مخاطرات شهري

An Evaluation of Large-Scale Commercial Buildings Architectural Space Indicators with an Approach to Urban Threats and Risks

دستيابي به معيارهاي فني كه با به‌كار بستن آن‌ها در مرحله طراحي معماري ساختمان‌هاي تجاري بزرگ‌مقياس كه به عنوان يكي از كاربري‌هاي مهم در برنامه‌ريزي شهري محسوب مي‌گردد، مي‌تواند سطح امنيت شهروندان را در برابر انواع تهديدات و مخاطرات طبيعي، افزايش دهد و موجب كاهش آسيب‌پذيري و ارائه استمرار خدمات و فعاليت اين ساختمان‌ها مي‌شود. پژوهش حاضر با ماهيت توسعه‌اي- كاربردي و روش توصيفي- پيمايشي، به بررسي موضوع در ساختمان‌هاي تجاري بزرگ مقياس پرداخته است. در اين پژوهش، براي ارزيابي فضاي معماري ساختمان‌هاي تجاري بزرگ‌مقياس، پنج معيار استمرار فعاليت در شرايط اضطراري، هزينه، تسهيل خروج اضطراري، كاهش اثر انفجار و زلزله در نظر گرفته شده است. اين پژوهش، با بهره‌گيري از روش‌هاي Swara و Smart به بررسي موضوع و ارائه مدل جهت ارزيابي آسيب‌پذيري فضاي معماري، پرداخته است. نتايج حاصل از ارزيابي معيارها و شاخص‌هاي فضاي معماري، نشان مي‌دهد معيارهاي قابليت كاهش اثر انفجار، تسهيل خروج اضطراري، استمرار فعاليت در شرايط بحران، زلزله و هزينه با وزن‌هاي 0/3056، 0/2778، 0/2315، 0/1852 و 0/1543 در رتبه‌هاي اول تا پنجم قرار گرفته‌اند. با بهره‌گيري از مدل ارائه شده، مي‌توان فضاي معماري ساختمان‌هاي تجاري بزرگ‌مقياس در برابر تهديدات و مخاطرات شهري را مورد ارزيابي آسيب‌پذيري قرار داد و همچنين ميزان آسيب‌پذيري و نقاط ضعف اين ساختمان‌ها در هر شاخص و معيار را بررسي كرد.

Achieving to technical criteria that by applying them in architectural design stage of large commercial buildings, considered as one of the most important uses in urban planning, can increase the level of citizens’ security against all kinds of natural hazards and threats, and reduce vulnerability and it can provide continuation of the services and activities of these buildings. The present study has a developmental-applied nature. By descriptive-survey method, the issue is investigated in large-scale commercial buildings. In this research, to assess the architectural space of large-scale commercial buildings, five criteria including continuity of activities in emergencies, costs, facilitating emergency exit, reducing the impact of explosions and earthquakes are considered. In this research, using Swara and Smart methods, the subject matter and the proposed model for evaluating the vulnerability of the architectural space are discussed. The results of the evaluation of the criteria and indicators of the architectural space indicate that the criteria for reducing the effect of the explosion, facilitating emergency exit, the continuity of activities in crisis, earthquake and cost with the weights of 0.3056, 0.2778, 0.2315, 1852.0 and 0.1543 are ranked first to fifth. Using the proposed model, the architecture of large-scale commercial buildings can be evaluated against urban threats and vulnerabilities, as well as the vulnerability and weaknesses of these buildings in each indicator and criterion.