نگرش ديني به رابطه كرامت انسان و حقوق بشر

«كرامت انسان» در انديشه ديني و اسناد بين‌المللي، به‌غايت توجه شده و تلاش شده است آثار حقوقي متعددي به‌ويژه در حوزه حقوق بنيادين بشر بر آن مترتب شود. مقاله حاضر به‌دنبال پاسخ‌گويي به اين پرسش مهم با روشي تحليلي است كه مبناي كرامت در رويكرد قرآني چيست؟ آيا مي‌توان بر اساس آن، انسان را نسبت به حقوق بنياديني چون برابري و آزادي، ذي‌حق دانست؟ اسناد بين‌المللي حقوق بشر، به كرامت به‌عنوان مبناي حقوق بشر تأكيد مي‌كند، ولي به معنا و مبناي خود كرامت كه نيازمند تأملات جدي است، نمي‌پردازد. يافته‌هاي مقاله نشان مي‌دهد كرامت تكويني انسان در قرآن به‌دليل دارابودن «عقل و فطرت» بوده، خداوند به‌واسطه اين دو موهبت، انسان را تكريم كرده است. در چنين حالتي، لازمه پيوند حقوق بشر با كرامت، پيوند اين حقوق با عقل و فطرت است، درحالي‌كه هيچ‌يك از طرفداران حقوق بشر به آن ملتزم نشده‌اند. ازسوي‌ديگر با فرض اينكه بر كرامت انسان آثار حقوقي مترتب شود، تفاوت اساسي در ملازمه ميان انسان و كرامت در رويكرد غيرديني با ملازمه ميان انسانيت و كرامت در رويكرد ديني است كه مسير اين دو را از يكديگر جدا مي‌سازد.