اثر روش‌هاي قيمت‌گذاري و سهميه بندي آب آبياري بر الگوي كشت و تقاضاي آب در دشت سيستان

از آن جا كه بخش كشاورزي بزرگترين مصرف كننده آب است، ارائه شيوه هاي مديريت منابع آب و تدوين سياست هاي صحيح در اين بخش به منظور افزايش بهره وري اين نهاده ضروري به نظر مي رسد.در مطالعه حاضر، تحليل اقتصادي اثرات سهميه بندي و قيمتي آب آبياري بر الگوي كشت و مديريت تقاضاي آب در دشت سيستان با استفاده از مدل برنامه ريزي رياضي مثبت (PMP) در سال زراعي 95-1394 مورد بررسي قرار گرفت. براي تحقق اين هدف، در اين مطالعه يك سامانه مدل‌سازي اقتصادي شامل مدل توليد محصولات كشاورزي منطقه اي (SWAP) به كار رفت  و براي حل اين سامانه مدل سازي از نرم افزار كاربردي GAMSنسخه 24.1 استفاده شد. نتايج نشان داد كه اعمال سياست هاي قيمت گذاري و سهميه بندي آب آبياري منجر به كاهش مجموع سطح زيركشت محصولات منتخب و كاهش بازده ناخالص كشاورزان دشت سيستان مي شود. اين در حالي است كه سياست هاي مذكور به ترتيب منجر به صرفه جويي 4.594 تا 24.456 و 7.123 تا 29.484 ميليون مترمكعب آب مصرفي در الگوي كشت منطقه مي شود. كاهش مجموع سطح زيركشت محصولات منتخب زراعي تحت سناريوهاي مختلف سياست سهميه بندي آب آبياري، به خصوص محصولات با صرفه اقتصادي بالاتر مانند هندوانه، خربزه و پياز ميزان مجموع بازده ناخالص كشاورزان سيستاني از 1425694 به 1292677 ميليون ريال مي رسد كه كاهش ميزان سود ناخالصي معادل با 2.17 تا 9.33 درصد را در الگوي زراعي منطقه به همراه دارد. بدين ترتيب اعمال سياست سهميه بندي آب آبياري با توجه به صرفه جويي حدود 30 ميليون مترمكعب  آب در دسترس كشاورزان، در مقايسه با سياست قيمت گذاري آب راهكار مناسب تري براي حفظ و صيانت از منابع آب موجود در دشت سيستان است.