تأثير برنامه‌ي آموزشي چند منظوره بر كيفيت زندگي و توانايي جسمي افراد مبتلا به كمردرد مزمن: مطالعه‌ي كارآزمايي باليني شاهددار با پي‌گيري 3، 6، 12 و 18 ماه

مقدمه: كمردرد مزمن از جمله شايع‌ترين معضلات بهداشتي در سراسر دنيا و ايران است كه داراي تبعات زيادي از جمله كاهش عملكرد جسمي‌، رواني و اجتماعي است. تاكنون مداخلات زيادي براي درمان كمردرد مزمن تدوين شده است كه از جمله‌ي آن‌ها برنامه‌ي آموزشي چند منظوره‌ي كمردرد است. هدف اين مطالعه بررسي تأثير اين برنامه بر كيفيت زندگي و توانايي جسمي افراد مبتلا به كمردرد مزمن بعد از گذشت هجده ماه است. روش‌ها: در اين مطالعه‌ي كارآزمايي باليني شاهددار ابتدا تعداد 197 نفر از افراد مبتلا به كمردرد مزمن مراجعه‌كننده به مركز تحقيقات روماتولوژي كه واجد شرايط مطالعه بودند به طور تصادفي در يكي از دو گروه مداخله يعني گروه برنامه‌ي آموزشي چند منظوره (94 نفر) و يا گروه شاهد يعني گروه دارو درماني (103 نفر) قرار گرفتند. گروه شاهد تحت نظر پزشك و رژيم دارويي بودند ولي گروه مداخله علاوه بر رژيم دارويي تحت مداخله‌ي برنامه‌ي آموزشي چند منظوره نيز بودند. پي‌گيري افراد مورد مطالعه در دو گروه دارو درماني (88 نفر) و گروه برنامه‌ي آموزشي چند منظوره (84 نفر) تا هجده ماه ادامه يافت. بعد از گذشت اين مدت داده‌هاي دو گروه از طريق پرسش‌نامه‌هاي Short Form Health Survey (SF-36)، Ronald–Morris Disability (RDQ) و Back Pain Disability Scale (QDS) جمع‌آوري و در پنج مرحله‌ي صفر، سه، شش، دوازده و هجده ماه از طريق آزمون‌هاي Repeated measure ANOVA و Student t-test تجزيه و تحليل شد يافته‌ها: با وجود يكسان بودن دو گروه در بدو مطالعه، نتايج حاصل از اين مطالعه نشان داد افراد گروه مداخله در طي 18 ماه از گروه شاهد از نظر تمام مقياس‌هاي كيفيت زندگي وضعيت بهتري داشتند و اين تفاوت در تمامي ابعاد معني‌دار بود. هم‌چنين اين مطالعه نشان داد گروه برنامه‌ي آموزشي چند منظوره از گروه ديگر در طي زمان، از حيث دو مقياس QDS و RDQ به طور معني‌داري برتر بوده است. نتيجه‌گيري: بر اساس نتايج اين مطالعه برنامه‌ي آموزشي چند منظوره مي‌تواند تا 18 ماه در ارتقاي هشت بعد كيفيت زندگي و كاهش ناتواني افراد مبتلا به كمردرد مزمن موثر باشد.