شناسايي و تحليل عوامل مؤثر بر ابعاد اقتصادي، اجتماعي و كالبدي كيفيت زندگي در محله‌هاي شهري (مورد مطالعه: منطقه 7 شهرداري تهران)

Identification and Analysis of Effective Factors on the Economic, Social, and Physical Dimensions of Quality Of Life in Urban Neighborhood (Case: Tehran Municipality District 7)

امروزه، كيفيت زندگي شهري، يكي از مهم‌ترين حوزه‌هاي مطالعات شهري در كشورهاي مختلف به شمار مي‌رود كه رويكردهاي چندگانه اجتماعي، محيطي، اقتصادي و زيستي دارد. اين تحقيق، با هدف شناسايي عوامل اثرگذار بر كيفيت زندگي در محله‌هاي شهري منطقه 7 شهرداري تهران، تدوين شده است. تراكم بالا و واقع شدن در محدوده مركزي تهران و وجود انواع مراكز اجتماعي و اقتصادي، سطح كيفيت زندگي شهروندان و ساكنان در محلات اين منطقه را متأثر كرده است. نوع تحقيق، كاربردي- توسعه‌اي و روش مطالعه آن، به شيوه اسنادي، پيمايشي و تحليلي است. جامعه آماري اين پژوهش را ساكنين منطقه 7 شهرداري تهران تشكيل ميدهد كه بر اساس سرشماري سال 1395 برابر با 312،194 نفر بوده كه به روش تصادفي ساده، 321 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شد. گردآوري اطلاعات، از طريق بررسي اسنادي (شناسايي شاخص‌ها) و پيمايش (پرسش‌نامه) انجام شد. حجم نمونه آماري تكميل شده براي اين پژوهش، 321 نفر است. سنجش كيفيت زندگي محله‌هاي شهري، از طريق آزمون كروسكال واليس و تحليل عاملي با استفاده از نرم‌افزار SPSS انجام شده است. نتايج حاصل از تحقيق نشان مي‌دهند كه بين محلات چهارده‌گانه منطقه 7، تفاوت معناداري در سطح كيفيت زندگي وجود دارد. طبق پنج مؤلفه امنيتي و اجتماعي، كالبدي و خدماتي، كيفيت اقتصادي، كيفيت محيطي و كيفيت بهداشت و سلامت عمومي، محله‌هاي نيلوفر شهيد قندي و باغ صبا سهروردي، به ترتيب با ميانگين رتبه‌اي 148 و 127/20، بالاترين سطح كيفيت زندگي و محله نظام‌آباد و ارامنه به ترتيب با ميانگين 38/27 و 25/50، پايين‌ترين سطح كيفيت زندگي از ديدگاه پاسخگويان را دارند. در ميان مؤلفه‌هاي سنجيده شده، بيشترين تفاوت معناداري، مربوط به ابعاد كالبدي و محيطي بوده است. در پايان، براي شناخت دقيق‌تر، از عوامل اثرگذار، از مجموع هشتاد متغير مورد بررسي در پنج مؤلفه مورد سنجش، از طريق آزمون تحليلعاملي، 10 عامل تأثيرگذار در كيفيت زندگي ساكنان محله‌هاي منطقه 7 شهرداري، شناسايي شد.

Today, quality of urban life is one of the most important areas of urban studies in different countries, which has multiple social, environmental, economic and biological approaches. This research is aimed at identifying the factors affecting the quality of life in urban neighborhoods in district 7 of Tehran. Due to its high density in the central Tehran area and the existence of various social and economic centers, this area has affected the quality of life of citizens and residents in the neighborhoods of this region. This research is applied - development and method of study in the form of documentary, survey and analytical. Data collection is through document review (index identification) and scrolling (questionnaire). The population of this study consists of residents of the 7th district of Tehran municipality based on the census of 2016, which is equal to 312194. 321 people were selected as the sample by simple random sampling. Data were collected through documentary survey (index identification) and survey (questionnaire). Measurement of quality of life in urban neighborhoods was done through Kruskal-Wallis test and factor analysis using SPSS software. The results of the research indicate that there is a significant difference in the quality of life between the fourteen neighborhoods of the research area. According to the five components of security and social services; physical and service quality; economic quality, environmental quality and quality of public health, Niloofar Shahid Ghandi and Bagh Saba Sohrevardi neighborhoods with an average of 148 and 127.20, respectively had the highest rank in quality of life. Nezam Abad and Armeneh with 38.27 and 25.50 respectively had the lowest level of quality of life from the viewpoint of respondents. Among the measured components, the most significant difference was observed in physical and environmental dimensions. In the end, in order to know more precisely the effective factors, out of a total of 80 variables examined in the 5 components assessed by factor analysis, 10 factors influencing the quality of life of the residents of the neighborhoods of the 7th district of the municipality were identified.