بررسي بُعد معنايي هنجارگريزي صرفي در دو سوره انعام و اعراف

متن قرآن كريم حاوي ارزش هاي زيبايي شناختي پيشرفته اي در فرم خود است و كشف ظرافت هاي آن به كمك روش هاي نظام مند نظريه هاي زبانشناختي معاصر، مؤيد وجوه اعجازي برتر آن است. فرماليست هاي روس با تمركز بر مقوله «ادبيّت» در صدد شناخت معيارهاي زيبايي آفريني در متن برآمدند و تكنيك هاي چندي از جمله هنجارگريزي را موجد آن دانستند. نمودهاي هنجارگريزي به شكل گسترده در متن قرآن و در سطوح مختلف صرفي، نحوي، بلاغي، آوايي و غير آن به كار رفته و جلوه هاي بياني شگفتي خلق نموده است. زبانشناسان مسلمان، هر يك به گوشه اي از اين وجوه اشاره كرده اند، اما بررسي متن قرآن از منظر هنجارگريزي، مي تواند شكوه ادبيّت متن قرآني را به شيوه اي منسجم تر آشكار گرداند. در اين مقاله به شيوه توصيفيتحليلي و ضمن طرح تئوري موضوع، به بررسي ابعاد معنايي پديده هنجارگريزي صرفي در متن دو سوره انعام و اعراف مي پردازيم. به اين ترتيب كه با مقايسه نمونه هاي عدول يافته از هنجار با معيارهاي زبان معمول يا هنجاري، تلاش مي كنيم تا اين مطلب را دريابيم كه چگونه عبارت قرآني، به كمك هنجارگريزي صرفي به عنوان يك ابزار ادبي جهت داده افزايي معنايي، دامنه اي گسترده از ظرايف و لطايف معنايي را به متن افزوده كه ساختارهاي كهنه خودكارشده، قادر به خلق آن نبوده اند. از جمله دستاوردهاي اين پژوهش آن است كه هنجارگريزي صرفي، نكته هايي نهفته از متن قرآن را آشكار مي كند كه مفسران قديم به دليل توجيه آن ذيل عناويني چون تقديرات نحوي و حمل بر معنا، آن را تببين نكرده اند.