بررسي تكرار هندسي و كاركرد آن در سورۀ بقره

تكرار يكي از جلوه‌هاي مهم علم زبان شناسي است. اين پديده از ديرباز همواره مورد توجه اهل ادب بوده است؛ چرا كه تكرار هر كلمه يا عبارت، هدف و معناي مهمي را در پي دارد و بهتر مي‌تواند مخاطب را تحت تأثير خود قـرار دهد. اسلوب تكرار در قرآن كريم گامي رو به جلوتر دارد؛ به گونه‌اي كه اعجـاز كلام آسماني را به رخ همگان مي كشاند؛ زيرا نوع ساختار و چيدمـان كلمات تكرار شونده، علاوه بر زيبـايي كه به آيات و سوره ها مي بخشد، بر بلاغت كلام مي‌افزايد و موجب غناي نظام معنايي و تجلّي مفاهيم مهم قرآني مي‌شود. پژوهش پيش رو، حاصل مطالعۀ تكرار هندسي در سورۀ بقره است و به دليل نقش برجستۀ اين نوع تكرار در سورۀ بقره، بر آنيم كه با روش توصيفي تحليلي و بر پايۀ آمارگيري انواع تكرار هندسي، چگونگي كاربرد آن و ميزان تأثير دلالتي اين نوع تكرار را بررسي كنيم. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد پنح نوع تكرار استهلالي، ختامي، هرمي، دايره‌اي و تراكمي در سورۀ بقره ديده مي شود كه تكرار هرمي با هدف تكرار و يادآوري مجدد مفاهيم و در راستاي توصيفات، بيان جزئيات نعمت ها و مراتب خسران و رستگاري؛ تكرار ختامي به صورت حكم قاطع و حسن ختام آيات است؛ بنابراين، برخي صفات خداوند مانند سميع، غفور، عليم و قدير، به منظور هشدار و پس از اشاره به برخي احكام و قوانين به وفور تكرار شده است؛ همچنين تكرار استهلالي به منظور امر و نهي هاي اخلاقي و ديني بيشترين بسآمد را به خود اختصاص داده اند.