«تحليلي بر آيات متشابه از منظر هرمنوتيك با تكيه‌بر كشف‌الاسرار»

يكي از مطالب بسيار بحث‌انگيز و شبهه افكن در ذهن كساني كه در مسير معرفت به آيات قرآن و روشنگري و تبيين آن‌ها براي مخاطبان گام برمي‌دارند، ماهيّت آيات متشابه و تفاوت اساسي آن‌ها با آيات محكم و فراهم كردن زمينۀ تأويل‌پذيري، تكثّر و چندمعنايي و گاه انحراف و كژفهمي كساني است كه خلوص قلبي را به دست نياورده‌اند. ژرف‌انديشي در آيات قرآن، دو علّت اساسي فلسفۀ آيات متشابه را يعني زبان بلاغي قرآن از يك‌سو و نمادين‌بودن آن در طرح برخي موضوعات تبيين‌مي‌كند كه هر دو با موضوع هرمنوتيك چه به شيوۀ سنّتي و چه مدرن خصوصاً در تفاسير عرفاني ارتباط دارد. يكي از تفسيرهاي برجستۀ عرفاني، كشف‌الاسرار ابوالفضل ميبدي (قرن ششم) است كه در نوبۀ سوم به تأويل آيات قرآن با زباني ادبي و عرفاني مي‌پردازد. مهم‌ترين پرسش اين پژوهش اين است كه آيا تحليل آيات متشابه مهم در تفسير عرفاني كشف‌الاسرار كه با زبان تأويل‌پذير رمزي و با زيبايي‌هاي بلاغي بيان‌شده است؛ از منظر هرمنوتيك سنّتي يا مدرن امكان‌پذير است؟  روش تحقيق، تحليل محتوا مي‌باشد. تحليل آيات متشابه در اين تفسير مبتني بر رويكردي هرمنوتيكي درخور واكاوي است؛ ازاين‌رو ابتدا به موضوع تأويل و معاني متفاوت آن در قرآن و همسويي آن با انواع هرمنوتيك خواهيم پرداخت و پس ‌از آن به طرح جزئيات اين بحث يعني تقسيم‌بندي آيات متشابه به لحاظ لفظي و معنايي، محكم و متشابه در پيوند با توحيد افعالي، در وجود انسان و در عالم تكوين و نظرات مفسّرين در اين زمينه مبادرت خواهيم ورزيد.