نقشه‌برداري ذهني از فضاي اول-مادي شهر، مطالعه‌اي تطبيقي از ساكنان سكونتگاه‌هاي رسمي و غيررسمي شهر رشت

فضاي اول شهر، همان فضاي مادي (فيزيكي) شهر يا در مطالعات نقشه‌هاي ذهني، فضاي ادراكي شهر است. اين فضا نخستين بعد در مطالعات نقشه‌هاي ذهني به‌شمار مي‌آيد كه از دهه 1960 نظر پژوهشگران شهري را به خود جلب كرده است. تحليل فضاي ادراكي ساكنان شهر رويكردي مهم در مطالعات فضامندي نقشه‌هاي ذهني است. در مطالعه حاضر شهر رشت از نظر دو طبقه اجتماعي شهري شامل ساكنان رسمي منطقه 1 و ساكنان غيررسمي منطقه 4 شهري تحليل شده است. در اين پژوهش، حجم نمونه 60 نفر از ساكنان سكونتگاه‌هاي رسمي منطقه 1 و 60 نفر از ساكنان سكونتگاه‌هاي غيررسمي منطقه 4 شهر رشت را شامل شده است. نمونه‌گيري به روش نظري و برداشت داده‌ها با استفاده از  «مصاحبه و مشاهده» صورت گرفت. داده‌ها شامل نقشه‌برداري كروكي، يادداشت‌برداري و عكس‌برداري بود و تجزيه و تحليل آن‌ها به روش ژئو تجسم تراكم سطوح در جي‌آي‌اس كيفي (QGIS) انجام شد. براساس نتايج پژوهش، در تحليل فضاي اولمادي شهر رشت در نقشه ذهني دوطبقه اجتماعي مورد مطالعه، فضا پاسخگوي نيازهاي شهروندان طبقه متوسط شهري است. همچنين شكل‌گيري فضاهاي جديد فيزيكي، تجاري، تفريحي، فرهنگي و... از الزامات شرايط زندگي مدرن اين طبقه محسوب مي‌شود. در اين ميان، ساكنان كم‌درآمد شهر در شكل‌گيري، تداوم و افول اين فضاها نقشي ندارند.